ایران پرسمان - باشگاه خبرنگاران / این منطقی است که از عقرب‌ها بترسیم. چرا که متمایزترین ویژگی‌های آن‌ها زائده‌های ناخن مانند (پدی پالپ) و دم نیش‌دار است و برخی از گونه‌هایش می‌توانند با سرعت 130 سانتی متر در ثانیه به سمت هدف خود حرکت کنند. اما این بدان معنا نیست که باید از آن‌ها متنفر باشیم. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد عقرب‌ها پی می‌بریم که آن‌ها از آنچه به نظر می‌رسد کم خطرتر هستند و همچنین این اطلاعات می‌تواند به ما کمک کند تا از آن‌ها به عنوان اعضای جالب و مهم اکوسیستم زمین یاد کنیم. در ادامه خواهیم دید این خرچنگ‌های باستانی به همان اندازه که ترسناک‌اند، جذاب هم هستند.
1. عقرب‌ها قبل از اولین دایناسور‌ها وجود داشتند!

عقرب‌ها ممکن است قدیمی‌ترین حیوانات خشکی باشند که هنوز نیز به زندگی خود ادامه می‌دهند. آثار فسیلی حاکی از آن است که عقرب‌های باستان از نخستین حیوانات دریایی بوده‌اند که به خشکی راه یافتند و این اتفاق حدود 420 میلیون سال پیش و در دوره سیلورین رخ داده است. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، اولین دایناسور‌های شناخته شده در حدود 240 میلیون سال پیش تکامل یافته‌اند؛ و قدمت انسان‌های مدرن فقط حدود 200 هزار سال است. یعنی ما تقریباً 2100 برابر، جوان‌تر از عقرب‌ها هستیم!
2. عقرب‌ها حشره نیستند
عقرب‌ها مانند عنکبوت‌ها و کنه‌ها، جزئی از رده عنکبوتیان هستند که خود جزئی از یک گروه بزرگ‌تر به نام بندپایان می‌باشد. این رده همچنین شامل خرچنگ نعل اسبی و عنکبوت دریایی نیز می‌شود.
مهم است بدانیم که عنکبوتیان حشره نیستند. در واقع، حشرات نوع متفاوتی از بندپایان هستند. عنکبوتیان و حشرات را می‌توان بر اساس چند ویژگی از قبیل تعداد پا‌ها تفکیک کرد؛ به این صورت که حشرات بالغ دارای شش پا هستند، در حالی که عنکبوتیان دارای هشت پا هستند و علاوه بر آن دو جفت زائده دیگر به نام پاگیره یا پدی پالپ (Pedipalp) و گیره (Chelicerae) دارند. در عقرب ها، گیره‌ها اغلب به صورت جزئی از دهان ظاهر شده‌اند و پاگیره‌ها به صورت انبر تکامل یافته‌اند.
حدود 450 میلیون سال پیش، برخی عقرب‌های دریایی، بیش از یک متر طول داشتند. امروزه گفته می‌شود که بزرگترین گونه عقرب موجود، عقرب جنگلی عظیم الجثه آسیایی است که می‌تواند به اندازه‌ای رشد کند که 23 سانتی متر طول و 56 گرم وزن داشته باشد.
3. عقرب‌ها قبل از جفت‌گیری می‌رقصند!

مراسم خواستگاری عقرب‌ها بسیار شبیه یک رقص است که با عنوان promenade à deux شناخته می‌شود و در فرانسوی به معنی “دو نفره راه رفتن” است. جزئیات این مراسم در بین گونه‌ها متفاوت است، اما اگر عقرب ماده به عقرب نر علاقه نشان دهد، رقص آن‌ها معمولا با روبرو شدن و نگه داشتن پاگیره یکدیگر شروع می‌شود، سپس به کمک دم خود با یکدیگر به عقب و جلو می‌چرخند. طبق گفته باغ وحش سن دیگو، آن‌ها گاهی دم یا متاسوم خود را به هم می‌زنند، بدون اینکه یکدیگر را نیش بزنند. چیزی که در رفتارشناسی به نام “چماق زدن” شناخته می‌شود.
این رقص ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه داشته باشد. در پایان رقص، نر اسپرماتوفور خود را برای ماده روی زمین قرار می‌دهد و سپس می‌رود.
4. عقرب‌ها بچه‌زا هستند
عقرب‌ها برخلاف اکثر عنکبوتیان (و بطور کلی بیشتر بی‌مهرگان)، بچه‌زا هستند. این بدان معناست که آن‌ها به جای تخم‌گذاری خارجی، بچه‌هایشان را پس از رشد در درون بدن خودشان، به دنیا می‌آورند. این نوزادان بسته به نوع گونه ممکن است 2 تا 18 ماه پس از جفت‌گیری به دنیا بیایند و از لحاظ ظاهری مانند عقرب‌های بزرگسال هستند، با این تفاوت که بسیار کوچک‌تر و دارای بدنی نرم و سفید هستند. آن‌ها به سرعت پس از زایمان به پشت مادرشان می‌چسبند، که به نظر می‌رسد از آن‌ها دفاع می‌کند تا اینکه زمان حرکت آن‌ها فرا برسد.
5. برخی از بچه عقرب ها، تا 2 سال با مادرشان می‌مانند
در بسیاری از گونه‌های عقرب، نوزادان، کیسه زرده مغذی را در حالی که در پشت مادر خود هستند جذب می‌کنند و چند روز پس از پوست‌اندازی، از مادر خود جدا می‌شوند. اگرچه در بعضی موارد، عقرب مادر تا دو سال، نوزادان خود را تحت مراقبت خود نگه می‌دارد و برای تغذیه آن‌ها، طعمه می‌گیرد.
6. عقرب‌ها در نور ماورا بنفش می‌درخشند

عقرب‌های بزرگسال دارای مواد شیمیایی فلورسنت در لایه هیالین (بخشی از پوست یا کوتیول در اسکلت خارجی) خود هستند که باعث درخشش آن‌ها در زیر نور ماوراء بنفش می‌شود. دانشمندان کاملاً مطمئن نیستند که این، چه مزیت تکاملی‌ای برای عقرب‌ها دارد، اما کمک به محافظت از آن‌ها در برابر نور خورشید، کمک به آن‌ها در مکان‌یابی یکدیگر یا کمک در شکار کردن را می‌توان از فواید آن دانست.
با این حال، برای انسان‌ها، این ویژگی شگفت‌آور، یافتن عقرب‌های گریزان را بسیار آسان‌تر می‌کند. برای محققانی که سعی در مطالعه آن‌ها دارند، و همچنین کوهنوردان و طبیعت‌گرانی که سعی در اجتناب از آن‌ها دارند، یک مزیت بزرگ است. جالب است بدانید که لایه هیالین دوام بسیار زیادی دارد و فسیل‌های عقرب حتی پس از میلیون‌ها سال نیز هنوز در زیر نور UV می‌درخشند.
7. برخی از عقرب‌ها می‌توانند یک سال بدون غذا زنده بمانند
عقرب‌ها در درجه اول غذای خود را از حشرات و عنکبوت‌ها تامین می‌کنند، اما برخی از گونه‌های بزرگتر نیز می‌توانند مارمولک یا موش کوچک شکار کنند. برخی از آن‌ها شکارچیان در کمین هستند، برخی به طور فعال شکار طعمه می‌کنند و برخی نیز از دام، برای به دست آوردن طعمه استفاده می‌کنند. عقرب‌ها فقط می‌توانند غذا را به صورت مایع بخورند، بنابراین از آنزیم‌ها برای هضم خارجی طعمه‌های خود استفاده می‌کنند و سپس آن را با دهان‌های کوچک خود می‌مکند.
به لطف میزان متابولیسم پایین، بسیاری از عقرب‌ها می‌توانند مدت طولانی بین وعده‌های غذایی را تحمل کنند. آن‌ها غالباً هر دو هفته یکبار تغذیه می‌کنند، اما در بعضی دیده شده است که 6 تا 12 ماه بدون غذا می‌مانند.
8. زهر عقرب می‌تواند تا ده‌ها سم مختلف را شامل شود

همه عقرب‌ها زهر دارند، اما زهر آن‌ها بسیار متنوع و پیچیده است. تصور می‌شود از بین 1500 گونه شناخته شده، فقط حدود 25 گونه قادر به کشتن انسان هستند. هنوز هم، این 2 ٪ از گونه‌ها می‌توانند تهدیدی جدی برای زندگی بشر در برخی از نقاط جهان باشند، به ویژه در مواردی که دسترسی به درمان پزشکی دشوار است. گونه Deathstalker آفریقای شمالی و خاورمیانه، در کنار عقرب قرمز هندی و عقرب دم چربی عرب به عنوان یکی از کشنده‌ترین گونه‌های عقرب روی زمین شناخته می‌شود.
یک عقرب به تنهایی با ده‌ها سم جداگانه از جمله سموم عصبی، کاردیوتوکسین‌ها، نفروتوکسین‌ها و سموم همولیتیک و همچنین طیف گسترده‌ای از سایر مواد شیمیایی مانند هیستامین، سروتونین و تریپتوفان، زهر منحصر به فرد خود را تولید می‌کند. برخی از سموم بر روی انواع خاصی از حیوانات مانند حشرات یا مهره‌داران موثرتر هستند. عقرب‌ها از سم خود هم برای شکار و هم محافظت خود در برابر شکارچیان، از هزارپا گرفته تا پرنده، مارمولک و پستانداران کوچک، استفاده می‌کنند.
9. عقرب‌ها به راحتی نیش نمی‌زنند
عقرب‌ها می‌توانند ترشح شدن یا نشدن و همچنین میزان سم ترشح شده از نیششان را کنترل کنند و با توجه به اینکه انرژی زیادی صرف تولید چنین سم پیچیده‌ای می‌کنند، تمایل دارند آن را حفظ کنند. بنابراین، آن‌ها اغلب در صورت امکان طعمه‌ها را با انبر خود می‌کشند و فقط در صورت لزوم به سم متوسل می‌شوند.
10. زهر عقرب هم می‌تواند باعث مرگ شود و هم زندگی ببخشد!

با وجود خطرات سم عقرب، تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیبات مفید بسیاری نیز در آن مخفی شده‌اند. بسیاری از مواد شیمیایی سودمند موجود در سم عقرب قبلا کشف شده و به عنوان نمونه‌ای برای ساخت مدل‌های پزشکی به کار گرفته شده‌اند و تعداد بیشماری نیز در آینده کشف خواهند شد.
برای مثال، سم Deathstalker شامل کلروتوکسین است که روش‌های جدیدی برای تشخیص و درمان برخی سرطان‌ها ایجاد کرده است. زهر عقرب آسیایی دارای پپتید‌های ضد میکروبی است که ممکن است در برابر بسیاری از باکتری‌ها، قارچ‌ها و انگل‌های مالاریا موثر باشد وهمچنین دارای خواص ضد التهابی است که می‌تواند آن را به یک درمان موثر برای آرتریت تبدیل کند. سایر ترکیبات سم عقرب نیز به عنوان مهارکننده‌های سیستم ایمنی، برای درمان اختلالات خود ایمنی نوید بخش است.