چاپ

ایران پرسمان - اعتماد / « بازنگری تدریجی اتحاد امریکا با عربستان توسط جو بایدن » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته اردوان امیراصلانی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
ظرف مدت چهل و هشت ساعت ستاره اقبال محمد بن سلمان رو به افول رفت. در اواسط هفته گذشته، دولت بایدن از انتشار قریب‌الوقوع گزارش سرویس اطلاعاتی امریکا خبر داد که به ‌طور رسمی ولیعهد سعودی را به دلیل نقش تعیین‌کننده او در قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار و فعال مخالف حکومت در اکتبر 2018 در استانبول مقصر می‌شناسد. طبق این سند که عمدتا توسط سازمان سیا تهیه شده است، ولیعهد نه تنها این جنایت را تایید کرده بلکه احتمالا دستور آن را نیز صادر کرده است. ضبط مکالمات شخصی او با ماموران انجام این کار و همچنین استفاده از دو هواپیمای خصوصی متعلق به یکی از شرکت‌های محمد بن سلمان دلیلی بر این مدعا است. روز پنجشنبه 25 فوریه، جو بایدن برای اولین‌بار با پادشاه سعودی گفت‌وگو کرد. کاخ سفید ولیعهد را از نقش فعال دیپلماتیک چهار سال گذشته مرتبط با وزارت دفاع محروم کرده است. گزارش رسانه‌ها پس از این تبادل نظر روشنگر این موضوع نبود که آیا دو رهبر به محتوای گزارش مربوط به قتل خاشقچی پرداخته‌اند یا خیر. اما از سوی دیگر جو بایدن دو نکته اساسی ضرورت بازنگری اتحاد دو کشور و گزینه محمد بن سلمان به عنوان پادشاه آینده عربستان را مطرح کرده است. به نظر می‌رسد که همه این وقایع ادامه منطقی بیانیه‌های هفته‌های گذشته در مورد پایان پشتیبانی لجستیک ایالات متحده از عربستان در جنگ با یمن و حذف حوثی‌ها از فهرست سازمان‌های تروریستی باشد. در حالی که دونالد ترامپ به ‌طور بی‌قید و شرط از اقتدارگرایی محمد بن سلمان و حفظ استراتژی در مقابل ایران و صادرات تسلیحات امریکایی به عربستان حمایت می‌کرد، جو بایدن در مبارزات انتخاباتی خود بر ضرورت طرد عربستان سعودی و اقدامات بی‌ثمر دولت آن کشور تاکید داشت. او همچنین خواستار پاسخگویی عربستان در مورد نقض حقوق بشر به ویژه علیه جمال خاشقچی شده بود.
رییس‌جمهور دموکرات از زمان تحلیف تا قبل از هفته گذشته گفت‌وگویی با رهبران سعودی نداشت و این جدالی دیگر با دونالد ترامپ به حساب می‌آید که اولین سفر دولتی خود در ماه مه 2017 را به ریاض انجام داده بود. روز پنجشنبه خبر اعمال تحریم‌ها علیه شاهزاده سعودی بیش از نتیجه گزارشی که برای عموم علنی گردید در رسانه‌ها شگفتی‌ساز شد. خبرها حاکی از اقداماتی علیه شرکت‌های سعودی مستقر در ایالات متحده، امتناع از سرمایه‌گذاری سعودی‌ها، مسدود شدن دارایی‌های محمد بن سلمان در خارج از کشور و همچنین منع تعهدات دیپلماتیک او در قبال ایالات متحده بودند. در کمال ناامیدی و همان‌طور که انتظار می‌رفت جو بایدن در روز جمعه اعلام کرد که هیچ تحریمی علیه ولیعهد عربستان اعمال نمی‌شود، زیرا این تصمیم برای منافع امریکا در خاورمیانه بسیار گران تمام خواهد شد. به گفته مشاوران بایدن، منع اقامت یا اجرای عدالت در مورد او بدون قطع روابط دیپلماتیک با یکی از متحدان اصلی عرب ایالات متحده غیرممکن است. در واقع، تحمیل ممنوعیت اقامت برای یک رهبر خارجی امری بسیار نادر و اجرای آن دشوار است. در حال حاضر، تنها رهبران چند کشور سرکش مانند کره‌شمالی، سوریه و ونزوئلا که از متحدان واشنگتن به حساب نمی‌آیند شامل چنین محدودیت‌هایی هستند. هر چند در حال حاضر اتحاد عربستان با امریکا که از سال 1945 نقطه قوت روابط دیپلماتیک دو کشور بوده است مورد تردید می‌باشد، اما از نقطه نظر دولت بایدن هنوز خیلی زود است که عربستان سعودی به فهرست کشورهای سرکش افزوده شود. با این حال، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه اعمال تحریم‌ها علیه بعضی از مقامات سعودی از جمله ممنوعیت اقامت رییس سابق سرویس‌های اطلاعاتی عربستان که از محافظین نزدیک محمد بن سلمان است و در ماجرای قتل جمال خاشقچی نیز دخالت داشته را تایید می‌کند. کاخ سفید همچنین اعلام کرد که به این زودی‌ها پذیرای او در امریکا نخواهد بود. سرانجام دولت بایدن سری جدیدی از تحریم‌ها را تحت عنوان ممنوعیت خاشقچی وضع کرد که شامل ممنوعیت صدور ویزا برای کسانی است که در سرکوب مخالفین یا روزنامه‌نگاران در سراسر جهان مشارکت داشته‌اند و این فهرست شامل 76 شهروند سعودی است.
با این حال، این موضوع برای فعالان حقوق بشر و خانواده جمال خاشقچی بسیار ناامید‌کننده است، زیرا در حال حاضر شخصی که دستور قتل او را صادر کرده همانند 17 متهم سعودی که در یک دادگاه ساختگی در ریاض محاکمه می‌شوند محکوم نخواهد شد. در داخل حزب دموکرات نیز بسیاری بر این باورند که ضروری است شخص بن سلمان هدف تحریم‌ها قرار گیرد زیرا وزیر امور خارجه اطلاعاتی در تایید گناه او در اختیار دارد. این همه هیاهو برای هیچی؟ به اعتقاد بسیاری از مقامات امریکایی مسامحه برای حفظ عربستان سعودی به عنوان یک طرف ضروری در خاورمیانه لازم است و در عین حال باید صراحتا نشان داد که دولت بایدن خواهان حفظ فاصله از عربستان می‌باشد. در حالی که به نظر می‌رسد پادشاه سلمان 85 ساله با سلامت بیش از حد شکننده در آستانه واگذاری قدرت به پسر خود می‌باشد، کاخ سفید صراحتا این پیام را به ریاض می‌دهد که شاید ولیعهد بهترین نامزد برای اطمینان از آینده عربستان و پایداری اتحاد آن کشور با ایالات متحده نباشد. او که در خاندان خود نیز مورد مجادله است، از حمایت بی‌قید و شرط واشنگتن برای تعیین مشروعیت خود بهره‌مند نخواهد شد. این نکته مقامات سعودی را به این فکر می‌اندازد که کل ماجرا یک هفته پس از اعلام آمادگی کاخ سفید برای ازسرگیری مذاکرات با ایران رخ داده است. اگرچه جو بایدن برای پرهیز از روابط خصمانه با عربستان سعودی تحریم‌های فوری و شدیدی را علیه محمد بن سلمان وضع نکرد، اما با این وجود اهداف خود را برای برقراری موازنه در خاورمیانه با گام‌های آهسته و مطمئن دنبال می‌کند که این‌بار دیگر به نفع ریاض نخواهد بود، مگر اینکه سرانجام کشور پادشاهی با انجام تغییرات موافقت کند. علی‌رغم این تردیدها، طی چند هفته گذشته ایالات متحده موضعی اتخاذ کرد که با تعهدات فرانسه به عنوان حامی عربستان سعودی کاملا مغایرت دارد، این اختلاف رویه دیپلماتیک هیچ اعتباری برای فرانسه به ارمغان نمی‌آورد، زیرا شکی نیست که طی ماه‌های آینده تحولات دیپلماتیک در خاورمیانه رخ خواهد داد. حتی اگر محمد بن سلمان در آینده نزدیک با تهدیدی مواجه نباشد، آینده‌ای که او برای کشورش ترسیم کرده بسیار مبهم است. با وجود احتیاط بیش از حد و انتقادآمیز، به نظر می‌رسد اوضاع در واشنگتن تغییر کرده باشد.