چاپ

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
آسوشیتدپرس/ دونالد ترامپ در توافق با طالبان قول داد نیروهای امریکایی را در صورت برآورده شدن شرایط تا ماه مه 2021 از افغانستان خارج کند. اکنون به ضرب‌الاجل تعیین شده نزدیک می‌شویم و جو بایدن باید هر چه زودتر در مورد پایان طولانی‌ترین جنگ تاریخ امریکا تصمیم‌گیری کند.
این جنگ اکنون به یک دوراهی مهم رسیده است. بایدن دو گزینه در اختیار دارد: یکی اینکه تا ماه مه همه نیروهای نظامی امریکا را طبق وعده ترامپ از افغانستان خارج کند و ریسک افزایش دوباره افراط‌گرایی در منطقه را به جان بخرد، یا اینکه نیروها را در افغانستان حفظ کند و جنگ را به این امید ادامه دهد که شاید بتواند طالبان را به صلح با یک دولت ضعیف و چندپاره راضی کند.
گزینه دوم احتمالش بیشتر است، اما مقامات می‌گویند هنوز هیچ تصمیمی اتخاذ نشده است.
مساله افغانستان برای دولت جدید یکی از سخت‌ترین و اضطراری‌ترین معضل‌ها به شمار می‌رود. افکار عمومی امریکا از 20 سال جنگ در این کشور خسته شده‌اند، اما خروج از افغانستان می‌تواند اهرم فشار بسیار قدرتمندی را به طالبان بدهد و بر تمام فداکاری‌هایی که نیروهای امریکا و ائتلاف و البته غیرنظامیان افغان انجام داده‌اند، سایه بیفکند.
بایدن از زمان ورود به کاخ سفید تاکنون در خصوص افغانستان با جزییات صحبت نکرده، اما تجربه زیادی در خصوص این جنگ دارد. در سال 2009 وقتی بایدن معاون اول باراک اوباما بود و جنگ در وضعیت حساسی قرار داشت، در یکی از بحث‌های درون دولت شکست خورد. استدلال او این بود که امریکا باید میزان تعهد نظامی خود را کاهش دهد و بر مقابله با گروه‌های افراط‌گرا تمرکز کند، اما اوباما بر خلاف نظر او تصمیم گرفت تعداد نیروهای امریکا را به
100هزار نفر افزایش دهد.
استراتژی اوباما که بر اساس آن سال 2014 به عنوان ضرب‌الاجل خروج بخش عمده‌ای از نیروهای امریکا تعیین شده بود، نتوانست طالبان را وادار به حضور در مذاکرات صلح کند. تا ژانویه 2017 که دونالد ترامپ وارد کاخ سفید شد، اوباما تعداد نیروهای امریکا را به حدود 8500 نفر کاهش داده بود. ترامپ همان سال تعداد این نیروها را چند هزار نفر بیشتر کرد و پس از آنکه دولتش در فوریه 2020 با طالبان به یک توافق صلح مشروط رسید، روند کاهش نیرو را آغاز کرد. در آخرین مورد، ماه گذشته تعداد نیروهای امریکا در افغانستان به عدد کنونی یعنی 2500 نفر رسید.
بایدن در جریان تبلیغات انتخاباتی خود در سال 2020 گفت شاید بخشی از نیروهای امریکا را برای مقابله با تروریسم در افغانستان حفظ کند، اما «جنگ را مسوولانه به پایان می‌رساند» تا اطمینان یابد نیروهای امریکا دیگر هیچ‌ وقت مجبور به بازگشت نخواهند شد.
او تابستان سال گذشته در پاسخ به سوالی که از سوی شورای روابط خارجی مطرح شده بود، نوشت: من در همان چهار سال نخست ریاست‌جمهوری‌ام نیروهای جنگی امریکا در افغانستان را به خانه بازمی‌گردانم.
البته بر خلاف آنچه بایدن وعده داد، چند سال پیش ماموریت امریکا در افغانستان از حالت جنگی به حالت مستشاری تغییر یافته بود و نظامیان امریکا تنها وظیفه آموزش نیروهای امنیتی افغان را بر عهده داشتند.
وی افزود: اگر هم بخشی از نیروهای نظامی امریکا در افغانستان باقی بمانند، تمرکز آنها صرفا روی عملیات مقابله با تروریسم خواهد بود.
دولت می‌گوید مشغول بررسی توافق فوریه 2020، موسوم به توافق دوحه است که در آن طالبان موافقت خود را با توقف حمله به امریکا و نیروهای ائتلاف و آغاز مذاکرات صلح با دولت افغانستان و چند شرط دیگر اعلام کرد و در ازای آن امریکا پذیرفت تا اول مه 2021 تمام نیروهای نظامی خود را از این کشور خارج کند.
چندین ماه است که مقامات ارشد امریکایی می‌گویند طالبان نتوانسته به تعهدات خود ذیل توافق دوحه عمل کند و اگرچه بازنگری دولت بایدن ادامه دارد، اما بسیاری خواستار تمدید حضور نظامی امریکا پس از اول مه شده‌اند.
متحدان امریکا در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مخالفتی با شکایت امریکا در خصوص پایبندی طالبان به تعهداتش ذیل توافق دوحه نکرده‌اند، اما در عین حال خواستار خروج زودهنگام نیروها نیز نشده‌اند.
ضرب‌الاجل اعلام شده که حدود ماه دیگر فرا می‌رسد، خود یکی از عواملی است که باید مدنظر قرار گیرد، چراکه برای خارج کردن 10 هزار نیروی امریکا و ناتو به شکلی منظم تا تاریخ اول مه خیلی زود دیر می‌شود. لوید آستین، وزیر دفاع امریکا هفته گذشته اعلام کرد به متحدان و شرکای ایالات متحده در افغانستان اطمینان داده که قرار نیست نیروها به شکلی «شتابزده» از این کشور خارج شوند و تمرکز واشنگتن بر دیپلماسی است.
وی در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: مشخصا سطح خشونت در حال حاضر بسیار بالاست و در مذاکراتی که با هدایت افغانستان برگزار می‌شود باید پیشرفت بیشتری حاصل شود. بنابراین از همه طرف‌ها می‌خواهم مسیر صلح را انتخاب کنند.
نکته دیگری که می‌تواند طرز فکر دولت بایدن را نشان دهد، اشاره مکرر آن به بازنگری در «پایبندی» به توافق دوحه است. این امر نشان می‌دهد ممکن است دولت بایدن در نهایت اعلام کند به علت عدم پایبندی طالبان به تعهداتش، واشنگتن نیز به ضرب‌الاجل اول مه اهمیتی نمی‌دهد یا حداقل آن را جابه‌جا خواهد کرد.
این همان استدلالی است که در گزارش 3 فوریه گروه مطالعه افغانستان که مجوز کنگره را در اختیار دارد، ارائه شده است. یکی از اعضای این گروه جوزف دانفورد، ژنرال بازنشسته نیروی دریایی و رییس سابق ستاد مشترک ارتش امریکاست که روزی فرمانده نیروهای این کشور در افغانستان بود. این گزارش خواستار اقدام دیپلماتیک فوری به منظور تمدید ضرب‌الاجل اول مه شده است.
در این گزارش آمده است: گروه مطالعه باور دارد خروج نیروهای امریکا باید مشروط به این باشد که طالبان نشان دهد اراده و ظرفیت لازم برای مقابله با گروه‌های تروریستی را دارد. همچنین طالبان باید خشونت علیه مردم افغانستان را کاهش دهد و پیشرفت واقعی به سمت حل و فصل سیاسی و مصالحه به دست آید.
بر اساس این گزارش، اگر خروج کامل نیروهای امریکا مشروط به پیشرفت در مذاکرات صلح نباشد، ممکن است منجر به قطع بخش عمده‌ای از کمک‌های مالی واشنگتن به افغانستان و بسته شدن سفارت این کشور شود.
این گزارش در ادامه می‌نویسد: این رویکرد بسیار پرریسک و حتی خطرناکی است که می‌تواند به جای حل و فصل درگیری‌ها، باعث افزایش آن شود و تهدیدهایی را به وجود بیاورد که امنیت امریکا را به خطر بیندازد. به احتمال زیاد این رویکرد منجر به فصل تازه‌ای از جنگ داخلی می‌شود، شبیه به درگیری‌های دهه 1990 که منجر به حملات 11 سپتامبر 2001 ( و حمله امریکا به افغانستان) شد.
استفن بیدل، استاد دانشگاه کلمبیا که پیش‌تر به مقامات نظامی امریکا در مورد جنگ مشاوره می‌داد، می‌گوید: وعده دولت ترامپ به طالبان مبنی بر خارج کردن نیروهای امریکایی در یک زمان مشخص اشتباه بود. اگر بودن نیروهای امریکا در آن منطقه، صرف هزینه و به خطر انداختن جان انسان‌ها به اندازه کافی اهمیت دارد، هدف از حضور در افغانستان رسیدن به توافق است و برای رسیدن به آن باید در مذاکرات اهرم فشار داشته باشید.
به گفته او در حال حاضر تنها اهرم فشاری که برای امریکا باقی مانده حضور نظامیان این کشور و کمک‌های مالی واشنگتن به افغانستان پس از رسیدن به توافق صلح است.
او می‌گوید امریکا باید در مورد اهرم‌های فشار خود بسیار با دقت و خساست عمل کند و این بدان معناست که واشنگتن نباید بدون توافق به شکل یک‌جانبه از افغانستان خارج شود. اگر در مورد توافق جدی هستید و حاضرید هزینه رسیدن به توافق را پرداخت کنید، پس احتمالا باید پس از ماه مه نیز در افغانستان بمانید.