چاپ

ایران پرسمان - اطلاعات / « لوازم خانگی درمسیر صنعت خودرو » عنوان یادداشت روزنامه اطلاعات به قلم سید علی دوستی موسوی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
درحالی که زمزمه های توافق جدید ایران وغرب برسر احیای برجام وبرداشته شدن بخشی از تحریم ها به گوش می رسد،تعدادی از صنایع داخلی و از جمله صنعت لوازم خانگی که دردوران تحریم موفق به رشد کمی وکیفی قابل توجهی شده اند، از بیم ورود محصولات خارجی و رقبا به بازار ایران، درخواست ممنوعیت واردات کالاهای مشابه خارجی را مطرح و این ممنوعیت را ضامن حفظ وتداوم رشد کمی وکیفی خود معرفی می کنند. همچنین برخی مقامات دولتی و از جمله وزیر صنعت هم به این ندا پاسخ مثبت داده وقول هایی برای برقراری آن داده اند.
واقعیت این است که صنعت لوازم خانگی در دوران تحریم به لحاظ کمی وکیفی رشد قابل توجهی داشته و اگرچه برای برخی قطعات الکترونیک کماکان نیازمند شرکای کره ای وچینی است ، اما از آنجا که حتی مونتاژکاری برای کارگر ایرانی اشتغال ایجاد می کند، رشد این صنعت ودیگر صنایع داخلی آرزو و خواست هرایرانی است و استفاده متعصبانه مردم ایران از برندهای نابودشده ای چون ارج و آزمایش و پارس و امثالهم، این خواست را ثابت می کند.
البته این فقط یک روی سکه است و روی دوم سکه وقتی نمایان می شود که به مولفه های تداوم رشد یک بنگاه تولیدی توجه کرده و رابطه معکوس انحصار و رقابت را با رشدکمی وکیفی بنگاه های تولیدی با اتکا به تجربه های ملموس کنونی مورد بررسی قرار دهیم.
این بررسی به روشنی نشان می دهد که ایجاد انحصاربه نفع یک صنعت وبستن درها به روی رقبا نه تنها به رشد آن صنعت کمکی نمی کند بلکه آن را به ورطه تکرار، بی انگیزگی برای ارتقای کیفی، رشد مداوم قیمت به ضرر مصرف کننده و پایمال شدن حقوق آن، عقب ماندگی تدریجی فناوری، کاهش بهره وری بنگاه به دلیل آسودگی از فروش تضمینی در بازارانحصاری، بی انگیزگی برای ارتقای استانداردها، کاهش سرمایه گذاری وغیره دچار می کند.
داستان پرآب چشم صنعت خودرو ایران که سالهاست میلیاردها دلارپول بیت المال را با شعار تحریف شده حمایت از تولید ملی به چاه ویل سوء مدیریت ریخته واین صنعت را به جولانگاه رانتخواران وگاه مفسدان اقتصادی تبدیل کرده، نمونه ای ملموس وروشن درباره الگوی انحصار صنعتی است.
واقعا از محل ممنوعیت واردات خودرو چه چیز عاید صنعت خودرو شده که قرار است همان نصیب صنعت لوازم خانگی شود؟ آیا صنعت خودرو از قبل این ممنوعیت ارتقای کمی وکیفی داشته است؟ طراحی خودروها ارتقا یافته؟ قیمت کاهش یافته است؟ مشتریان راضی هستند؟تنوع محصولات بیشتر شده؟ فناوری روز جهان به این صنعت وارد شده است؟ بهره وری بالا رفته؟ کارگران این صنعت از وضعیت شان راضی هستند؟ پاسخ تمامی این پرسش ها خیر است.
البته الان مفری به نام تحریم برای توجیه این ناکارآمدی ها وجوددارد اما سال هایی که چنین ممنوعیتی وجودنداشت هم صنعت خودرو کارنامه ای مشابه این روزها دارد. متاسفانه بخش عمده این صنعت تبدیل به مونتاژ خودروهای دست چندم چینی و تغییر در وچراغ وچسباندن نامی ایرانی برروی آن شده است یا غیر از این است که این صنعت با وجود رشد مداوم قیمت فروش محصولاتش و دراختیار گرفتن بازارانحصاری و رساندن قیمت محصولاتش به خودروهای لوکس خارجی، باز هم میلیاردها تومان بدهکار است و به طور دایم دربانک مرکزی وشورای پول واعتبار بست نشسته تا مجوز دریافت تسهیلات هزار میلیارد تومانی جدید را بگیرد؟
آقایان در وزارت صنعت و سازمان گسترش و کمیسیون های مجلس به این پرسش پاسخ دهند که قرار است با ایجاد انحصار برای صنعت لوازم خانگی، صنعت خودرو دیگری ساخته شود و آیا همان تجربه کافی نیست؟
بدون شک تحقق شعار تولید ملی حتما درگرو ایجاد انحصار نیست؛ بلکه درتوانمند سازی تولید کنندگان داخلی با استفاده از تجربیات رقبای خارجی و اکسیرتلخ اما تحرک آور رقابت است. لذا کسانی که نسخه تداوم انحصار و بازار انحصاری را برای صنایع به بهانه های گوناگون می نویسند، در بهترین حالت واگر عمدی درکار نباشد، دوستدار تولید ملی نیستند و شاید هم نمی دانند که با یک چنین توصیه هایی جلوی کاهش قیمت و ارتقای کیفیت به نفع مردم را می گیرند ومهم تر اینکه آب به آسیاب کسانی می ریزند که از قبل ایجاد این انحصار، سودهای سرشار می برند.
درنهایت، رشد صنایع لوازم خانگی اختراع چرخ از اول وخودکفایی به هر قیمت درهمه چیز نیست،بلکه استفاده خردمندانه از توانایی های رقیب برای قوی کردن خود است که البته شاید شوکران شیرین انحصار، انگیزه تلاش برای تحقق رشد واقعی تولید ملی را از بین برده باشد.