چاپ

ایران پرسمان - مجله ایلیاد / تئوریسین‌ها اینگونه فکر می‌کنند که کیهان در میلیون‌ها سال اول شکل‌گیری خود، مکانی تاریک بوده است و پس از آن ستاره‌ها و کهکشان‌ها متولد شده‌اند. یکی از پرسش‌های مهم درعلم ستاره‌شناسی این است که زمان بروز اولین نورهای ستاره‌ای در کیهان، چه مدت پس از شکل‌گیری کیهان بوده است.
دانشمندان دانشگاه کمبریج با رصدهایی که انجام داده‌اند اینچنین نظر داده‌اند که حدود 250 تا 350 میلیون سال پس از شکل‌گیری کیهان، برخی از کهکشان‌ها به اندازه‌ای نورانی شده‌اند که قابلیت رصد شدن توسط برخی از مهم‌ترین تلسکوپ‌های فضایی را داشته‌اند؛ این زمان را زمان طلوع کیهانی می‌نامند. محققین این مطالعه از داده‌های تلسکوپ‌های هابل، اسپیتزر و همچنین رصدخانه‌های زمینی برای مطالعات خود استفاده کرده‌اند.
این محققین با استفاده از تلسکوپ‌هایی فضایی، نورهای ساطع شده از شش کهکشان‌ شناخته شده را آنالیز کرده‌اند و نشانگرهای توزیع انرژی را در آن‌ها بررسی کردند. این نشانگرها وجود هیدروژن اتمی در اتمسفر ستاره‌ای کهکشان‌ها را مشخص می‌کند. به این ترتیب، می‌توان عمر ستاره‌های موجود در کهکشان‌ها را با دقت خوبی محاسبه کرد. زمانی که عمر ستاره‌های یک کهکشان بالاتر می‌رود، نشانگر هیدروژن اتمی در کهکشان قوی‌تر می‌شود، ولی عمر کهکشان که از یک میلیارد سال می‌گذرد این نشانگر رو به افول می‌نهد. دلیل کم شدن نشانگر در واقع تمام شدن سوخت ستاره‌هایی است که طی یک میلیارد سال اغلب سوخت موجود در هسته‌ی خود را سوزانده‌اند.
محققین با استفاده از این نشانگر عمر کهکشانی، توانسته‌اند عمر ستاره‌های همسایه در کهکشان راه‌شیری را تخمین بزنند. آن‌ها همچنین توانسته‌اند به این روش عمر ستاره‌های کهکشان‌های دورتر را نیز تخمین بزنند. آن‌ها اذعان دارند که با استفاده ازاین نشانگر می‌توان حدس زد که در زمان شکل‌گیری این کهکشان‌های دوردست، کهکشان راه‌شیری حدود 200 تا 300 میلیون سال عمر داشته است. محاسبات دانشمندان نشان داده است که رصد این کهکشان‌های دوردست مانند این است که گذشته‌ی کهکشان راه‌شیری را در زمانی که عمر آن 550 میلیون سال بوده، رصد می‌کنیم.
در دهه‌ی گذشته ستاره‌شناسان توانسته‌اند رصدهایی انجام دهند که زمان آن‌ها به 4 درصد عمر کنونی کیهان می‌رسد. به این معنی که آن‌ها تنها از 4 درصد اتفاقات اولیه‌ی شکل‌گیری کیهان اطلاعاتی در دست ندارند. در این مطالعه نیز دانشمندان به دلیل داشتن ابزار قدرتمند توانسته‌اند در همین حد در زمان به عقب برگردند و رصدهای جالبی انجام دهند.
ستاره‌شناسان منتظر هستند تا «تلسکوپ فضایی جیمز وب» عملیاتی شود، زیرا اعتقاد دارند این تلسکوپ می‌تواند لحظه‌ی طلوع کیهانی را رصد کند. رصد این لحظه یکی از خواسته‌های طولانی مدت علم ستاره‌شناسی است. از آنجا که ما از موادی ساخته شده‌ایم که در ستاره‌ها پردازش شده‌اند، داشتن اطلاعات در مورد طلوع کیهانی در حقیقت جستجوی به دنبال منشاء خود ما نیز محسوب می‌شود.
نتایج یافته‌های این مطالعه در مجله‌ی Monthly Notices of the Royal Astronomical Society منتشر شده است.