ایران پرسمان - فرهیختگان / «مست بوی نفت» عنوان یادداشت روز در روزنامه فرهیختگان به قلم سیدمهدی طالبی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
دولت آمریکا پس از تهدید ونزوئلا و عراق به حملات نظامی به سراغ یک کشور نفت‌خیز دیگر رفته است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به همراه پیت هگست، وزیر جنگ خود روز گذشته (یکشنبه 11 آبان 1404، 2 نوامبر 2025) به طور جداگانه نیجریه را به بهانه بدرفتاری با مسیحیان تهدید به حملات نظامی کردند.
ترامپ در تروث سوشال خطاب به دولت نیجریه با تهدید نوشت: «اگر دولت نیجریه به کشتار مسیحیان ادامه دهد، ایالات متحده فوراً تمام کمک‌ها و مساعدت‌ها به نیجریه را متوقف خواهد کرد و ممکن است به آن کشور اکنون‌رسواشده، «با اسلحه‌های آتشین» وارد شود.»
ترامپ ضمن متهم کردن گروه‌های اسلامی اعلام کرد: «من بدین وسیله به وزارت جنگ خود دستور می‌دهم برای اقدام احتمالی آماده شود. اگر حمله کنیم، سریع، وحشیانه و شیرین خواهد بود، درست مانند حمله تروریست‌های جنایتکار به مسیحیان عزیز ما! هشدار: دولت نیجریه بهتر است سریع عمل کند!»
پس از آن پیت هگست، وزیر جنگ آمریکا در پستی نوشت: «کشتار بی‌گناهان مسیحی در نیجریه و هر جای دیگر باید فوراً متوقف شود. وزارت جنگ در حال آماده‌سازی برای اقدام است.»
بازار ![]()
این تهدیدها درحالی است که واشنگتن علاوه بر نیجریه، پیش از این علیه دو کشور نفتی دیگر نیز تهدیدات نظامی را مطرح کرده بود.
آمریکا طی ماه‌های اخیر به بهانه مبارزه با قاچاق مواد مخدر متوجه ونزوئلا شده و در مقیاس این منطقه و توان نظامی کاراکاس، قوای قابل‌توجهی را در نزدیکی آب‌های این کشور مستقر کرده است که شامل 2200 سرباز سواربر ناوها و 10 جنگنده اف-35 مستقر در پورتوریکو می‌شود.
این قوا با اعزام ناوهای هواپیمابر تقویت شده است. در آخرین نوبت واشنگتن‌پست گزارش کرده است که آمریکا در حال اعزام یک گروه نظامی عظیم به منطقه‌ای نزدیک به ونزوئلا است که شامل 10 هزار سرباز و 6000 ملوان می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها، ناو هواپیمابر «یواس‌اس جرالد آر. فورد» که انتظار می‌رود در روزهای آتی به همراه سه کشتی نظامی به منطقه برسد؛ در مجموع بیش از 4000 پرسنل نظامی را در خود جای داده است. در همین حال روز گذشته وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد یک قایق دیگر را در سواحل ونزوئلا به ظن حمل مواد مخدر هدف قرار داده و 3 نفر را کشته است. این 13امین قایقی است که ارتش آمریکا طی مدت اخیر هدف قرار داده و سرنشینان غیرنظامی آن را کشته است. برخی پیش‌بینی کرده‌اند کارزار نظامی واشنگتن در کارائیب در نهایت به حملات غافلگیرانه با هدف ترور نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا و تصرف فوری بنادر و فرودگاه‌های این کشور منتهی خواهد شد.
در سویی دیگر منابعی در عراق اعلام کرده‌اند آمریکا دولت این کشور را تهدید کرده درصورتی‌که منافع واشنگتن به خطر بیفتد و یا اقداماتی مانند تصویب قانون حشدالشعبی رخ دهد، حملاتی نظامی به این کشور ترتیب داده و 300 نفر از طبقه سیاسی عراق را ترور خواهد کرد.
نکات
در خصوص تحولات مرتبط با نیجریه در یک چهارچوب کلان نکات ذیل قابل اهمیتند.
1- آمریکا به طور مستقیم علیه سه کشور عمده نفت‌خیز تهدید نظامی ایجاد کرده و هم‌زمان از طریق اوکراین با روسیه و از طریق رژیم صهیونی با ایران درگیر است. واشنگتن قصد دارد تحرک جدیدی در بازار نفت داشته باشد تا از یک‌سو اتصال و یا تسلط دلار بر نفت را احیا و تقویت کرده و از سوی دیگر بتواند از این گلوگاه به زیان رقبایش بهره گیرد.
آمریکایی‌ها پس از جنگ جهانی دوم در توافق با دولت‌های حاشیه جنوبی خلیج‌فارس به‌ویژه عربستان اتصال انحصاری نفت به دلار را پایه‌گذاری کرده و سپس در جریان دو تهاجم به منطقه به بهانه مقابله با تهدید حکومت صدام در عراق، نبض تامین انرژی قدرت‌های اقتصادی جهان را در دست گرفتند.
آمریکا در شرایط کنونی نیز قصد تکرار فضای گذشته را دارد. هدف واشنگتن اختلال در مسیرهای عمده تامین انرژی چین و قدرت‌های نوظهوری مانند هند است تا آن‌ها را مهار کرده و بر رفتارشان کنترل داشته باشد.
2- بخشی از تمرکز آمریکا بر کشورهای نفتی همانند گذشته برای تاراج مستقیم چاه‌های نفت آن‌ها نیست. این هدف همچنان وجود دارد اما همانند گذشته قابل پیگیری نیست. از این رو واشنگتن که انقلابی تکنولوژیک در تولید انرژی خود رقم زده، درپی خارج کردن رقبا برای افزایش سهم خود در بازار جهانی است.اعمال تحریم‌های نفتی طی یک دهه گذشته بر نفت ایران، ونزوئلا و روسیه در این چهارچوب قابل تفسیرند. تولید نفت و گاز در آمریکا رشدی انفجاری داشته و انعکاسشان در صادرات بزرگ‌تر بوده است.صادرات نفت خام آمریکا طی سال‌های 2014 تا 2024 تقریباً 16.6 برابر شده و از حدود 248 هزار بشکه در روز در 2014 به 4.1 میلیون بشکه در روز در 2024 رسیده است. طبق آمار موسسه کپلر صادرات گاز آمریکا در بازه‌ای ده ساله از 360 هزار تن در سال 2014 به 87 میلیون و 330 هزار تن در سال 2024 رسید که حاکی از رشد 242 برابری است.افزایش 16.6 برابری صادرات نفت و 242 برابری صادرات گاز صرفا ناشی از رشد تولید نیست بلکه مرهون تلاش‌های دولت آمریکا برای خارج کردن تولیدکنندگان عمده از دور رقابت‌هاست.برای مصرف‌کنندگان بسیاری به‌صرفه است که به دلیل فاصله نزدیک با ایران و روسیه و وجود خطوط لوله انتقال نفت و همچنین نفت سبک‌تر از تهران و مسکو انرژی خود را تامین کنند. در این راستا خرید نفت از آمریکا در یک شرایط طبیعی و رقابتی برای دولت‌های متعددی به‌صرفه نیست؛ واشنگتن اما با تهدید به تحریم و اعمال تعرفه‌ها شرایطی مصنوعی برای فروش انرژی خود ایجاد می‌کند.این واقعیت درخصوص گاز بیشتر صدق می‌کند. صادرات نفت با سرعت و سهولت بیشتری از طریق نفتکش‌ها صورت می‌گیرد؛ اما انتقال و صادرات گاز وابستگی زیادی به خطوط لوله دارد.گاز را نیز می‌توان از طریق کشتی و دریا منتقل کرد؛ اما این کار نیازمند سرمایه‌گذاری‌های سنگینی است. به همین دلیل برای مشتریان اروپایی و آسیایی راحت‌تر است که از روسیه گاز مورد نیاز خود را وارد کرده و یا به آذربایجان و ترکمنستان مراجعه کنند. برای کشوری مانند ترکیه سه فروشنده عمده شامل روسیه، ایران و آذربایجان در پیرامون آن قرار گرفته‌اند اما رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این کشور مجبور شد قراردادی 43 میلیارد دلاری برای واردات گاز از آمریکا با ترامپ منعقد کند.
3- نیجریه با جمعیت 200 میلیونی، سهم بالای جوانان از جمعیت و نرخ رشد بالا یکی از اقتصادهای برتر در آینده خواهد بود. این کشور در حال حاضر بزرگ‌ترین اقتصاد قاره آفریقاست. تولید روزانه نفت این کشور بین 1.4 تا 1.8میلیون بشکه است. همچنین، تولید معدنی نیجریه در سال 2023 به 95 میلیون تن رسید. در سال 2024 نیز درآمد بخش معدن نیجریه 25 میلیارد دلار بود. آمریکا قصد دارد با فشار بر نیجریه کنترل خود بر صنعت انرژی این کشور را تقویت کرده، در برابر تبدیل شدن آن به یک اقتصاد پیشرو اختلال ایجاد کرده و این کشور را از چین و دیگر دولت‌ها دور کند.