ایران پرسمان - زومیت / دانشمندان احتمال مرگ براثر برخورد سیارک را با احتمالات دیگر نظیر حمله فیل یا برخورد صاعقه مقایسه کردند و به نتایجی غیرمنتظره رسیدند.
وقتی صحبت از ترس به میان می‌آید، به خصوص وقتی موضوع مربوط به چیزهایی باشد که در رسانه‌ها هیجان‌انگیز و جذاب هستند، اما در واقعیت به‌ندرت رخ می‌دهند، انسان‌ها خیلی منطقی نیستند. اگر شما متولد دهه‌های اخیر باشید، احتمالاً حالا دیگر می‌دانید که «باتلاق شنی» هرچند خطرناک است، به حدی که در کودکی به ما القا شده بود، ترسناک نیست. اما سیارک‌ها، تهدیدی جالب و متفاوت‌اند. می‌دانیم که آن‌ها جدی‌اند، ولی واقعاً چقدر باید نگرانشان باشیم؟
بازار ![]()
اخترشناسان در پژوهشی تازه، برای درک بهتر خطر برخورد سیارک و قراردادن آن در بستر مقایسه با خطرات دیگر، احتمال مرگ ناشی از برخورد سیارک را با احتمال کشته‌شدن براثر صاعقه، هاری یا حتی حمله فیل مقایسه کرده‌اند. برخی از این احتمالات ممکن است شما را شگفت‌زده کند. به‌عنوان نمونه، احتمال برخورد یک سیارک بزرگ‌تر از 140 متر با زمین، در واقع بالاتر از احتمال مرگ یک فرد براثر صاعقه است.
رویدادهایی مانند حمله فیل، سانحه چتربازی، یا حمله کایوت از نظر آماری نادرتر از برخورد سیارک هستند
شاید بگویید: «روی سالیوان (پارک‌بان آمریکایی) هفت بار با صاعقه برخورد کرد و زنده ماند، در حالی که من هرگز خبری از برخورد یک سیارک نابودکننده شهر به زمین نشنیده‌ام.» واقعیت این است که چنین سیارکی به‌طور میانگین هر چند ده هزار سال یک بار با زمین برخورد می‌کند، بنابراین احتمال وقوع آن در طول عمر انسان (میانگین 71 سال) کم است، اما نه آن‌قدر کم که نادیده گرفته شود.
پروفسور کری نوگِنت، نویسنده اصلی مطالعه، در گفتگو با آی‌اف‌ال ساینس توضیح داد: «فکر می‌کنم بیشتر مردم می‌دانند سیارک‌ها می‌توانند به زمین برخورد کنند، اما اغلب هیچ تصوری از فراوانی وقوع این رویداد ندارند. ما احتمال برخورد سیارک یا دنباله‌داری بزرگ‌تر از 140 متر به زمین را در طول عمر انسان با احتمال سایر رویدادهای نادر اما قابل پیشگیری مانند تصادف خودرو یا حمله حیوانات وحشی مقایسه کردیم. جرم 140 متری می‌تواند در صورت برخورد، نابودی منطقه‌ای وسیع را رقم بزند، به همین دلیل این اندازه را مبنا قرار دادیم.»
در پژوهش مورد بحث، احتمال برخورد سیارک با حوادث دیگری نیز مقایسه شد. برای مثال، در نپال در سال 2016 کمتر از 30 نفر هدف حمله فیل قرار گرفتند که 18 نفرشان جان باختند (این آمار در جمعیت 27 میلیون نفری آن زمان ثبت شد). در مورد صاعقه نیز، داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا نشان می‌دهد بین سال‌های 2006 تا 2021 به‌طور میانگین سالانه 277 نفر در آمریکا دچار حادثه صاعقه شدند و 28 نفر فوت کردند (این آمار در جمعیت 320 میلیونی ثبت شد). از نظر آماری، هر دوی این رویدادها از برخورد سیارک در طول عمر یک انسان نادرترند. براساس یافته‌ها، حوادثی مانند سانحه چتربازی، فروریزش گودال حفرشده در شن خشک و حمله کایوت نیز از برخورد سیارک نادرترند.
متاسفانه برخی خطرات، مانند مسمومیت با مونوکسید کربن، تصادفات رانندگی منجر به جراحت، هاری، و آنفلوآنزا چندان نادر نیستند. پژوهشگران حتی برآوردی از مرگ‌ومیر هر یک ارائه کرده‌اند. البته در مورد سیارک‌ها عدم قطعیت زیادی وجود دارد، زیرا اندازه، سرعت، ترکیب شیمیایی و محل برخورد، همگی در شدت اثر نقش دارند.
پروفسور نوگنت توضیح می‌دهد: «گرچه وضعیت و خطر برای هر فرد متفاوت است، به‌طور میانگین، احتمال برخورد سیارک یا دنباله‌داری بزرگ‌تر از 140 متر به زمین کمی بیشتر از احتمال برخورد صاعقه به یک فرد است. احتمال این برخورد کمتر از مسمومیت با مونوکسید کربن است. هرچند احتمال چنین برخوردی در یک سال مشخص بسیار پایین است، صفر نیست و حتی ممکن است بیشتر از آن چیزی باشد که تصور می‌کنید. با‌این‌حال، درست مثل مسمومیت مونوکسید کربن که قابل پیشگیری است، برخورد سیارک هم اگر زمان کافی برای آمادگی داشته باشیم، قابل پیشگیری خواهد بود.»
در سال‌های اخیر، دفاع سیاره‌ای برای حفاظت از زمین در برابر اجرام آسمانی پیشرفت چشمگیری داشته است. برای مثال، مأموریت دارت ناسا در سال 2022 نشان داد که می‌توان مدار جرمی فضایی را تغییر داد و حتی شاید نخستین شهاب‌باران ساخت بشر را ایجاد کرد.
پروفسور نوگنت تاکنون سیارک‌های زیادی را یافته و نام‌گذاری کرده است. او درباره این موضوع می‌گوید: «من عاشق نام سیارک‌ها هستم! فکر می‌کنم نام‌گذاری آن‌ها راهی جالب و سرگرم‌کننده برای متمایز کردنشان است. نام‌های فوق‌العاده‌ای وجود دارد، مثل پتیتو و دیورتسا. جالب اینجاست که دیورتسا در واقع واژه برعکس استروئید (سیارک) و نخستین سیارک کشف‌شده‌ای است که برخلاف جهت معمول، به‌صورت پادساعتگرد به‌دور خورشید می‌چرخد. نام‌گذاری سیارک‌ها افتخاری بزرگ است و من همیشه خوشحالم که می‌توانم با این کار، از افراد برجسته تقدیر کنم.»
پژوهش برای انتشار در مجله‌ی علوم سیاره‌ای پذیرفته شده و نسخه پیش‌انتشار آن در پایگاه داده آرکایو در دسترس است.