ایران پرسمان - ایسنا / تصاویر ماهواره‌ای جدید از مرکز هسته‌ای «دیمونا» در صحرای نقب نشان می‌دهد ساخت‌وسازهای گسترده‌ای در این تأسیسات در حال انجام است؛ روندی که به گفته کارشناسان می‌تواند بیانگر احداث یک رآکتور جدید یا تأسیسات مونتاژ سلاح هسته‌ای باشد.
رسانه آمریکایی از تشدید فعالیت‌های ساختمانی در یک مرکز هسته‌ای در سرزمین‌های اشغالی خبر داده است؛ مرکزی که سال‌هاست به برنامه تسلیحات اتمی رژیم اشغالگر نسبت داده می‌شود. این گزارش که بر پایه تصاویر ماهواره‌ای و ارزیابی کارشناسان تنظیم شده، به ادامه پنهان‌کاری رژیم صهیونیستی در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای اشاره دارد و پرسش‌های تازه‌ای درباره ماهیت ساخت‌وساز در نزدیکی شهر «دیمونا» مطرح می‌کند.
خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در این گزارش توضیح می‌دهد که عملیات ساختمانی در مرکز پژوهش‌های هسته‌ای «شیمون پرز» در صحرای نقب انجام می‌شود؛ جایی که از دیرباز با برنامه تسلیحات هسته‌ای رژیم صهیونیتسی مرتبط دانسته شده است. کارشناسانی که تصاویر ماهواره‌ای را بررسی کرده‌اند، احتمال می‌دهند این ساخت‌وساز یا یک رآکتور جدید باشد یا محلی برای مونتاژ سلاح‌های هسته‌ای. با این حال، به دلیل محرمانگی شدید این برنامه، اظهارنظر قطعی امکان‌پذیر نیست.
به گزارش آسوشیتدپرس، این تحولات در حالی رخ می‌دهد که رژیم صهیونیستی به همراه ایالات متحده در ماه ژوئن به چند سایت هسته‌ای ایران حمله کردند؛ از جمله رآکتور آب سنگین اراک. به نوشته گزارش، این هم‌زمانی می‌تواند نگاه‌های بین‌المللی را بیش از پیش به برنامه پنهانی رژیم صهیونیستی معطوف کند.
هفت کارشناس مختلف این تصاویر ماهواره‌ای را بررسی کرده‌اند و همگی بر سر ارتباط آن با برنامه هسته‌ای رژیم صهیونیستی توافق دارند. سه تن از آنان احتمال داده‌اند که این تاسیسات محل ساخت‌وساز یک رآکتور آب سنگین تازه باشد. چنین رآکتورهایی قادر به تولید پلوتونیوم هستند؛ ماده‌ای حیاتی برای سلاح‌های هسته‌ای. چهار کارشناس دیگر ضمن پذیرش این احتمال، گفته‌اند این مکان می‌تواند برای مونتاژ سلاح‌های اتمی نیز در نظر گرفته شده باشد.
«جفری لوئیس» کارشناس مرکز «جیمز مارتین برای مطالعات عدم اشاعه» در این باره به آسوشیتدپرس گفت: «این احتمالاً یک رآکتور است. قضاوت من بر شواهد غیرمستقیم مبتنی است، اما ماهیت چنین بررسی‌هایی همین است. بعید است چیز دیگری باشد.»
بازار
تصویر ماهواره‌ای از تاسیسات هسته‌ای رژیم صهیونیستی
این گزارش اضافه می‌کند که رژیم صهیونیستی نه داشتن سلاح هسته‌ای را تأیید می‌کند و نه آن را تکذیب. در همین راستا، مقامات این رژیم هیچ واکنشی به پرسش‌ها درباره تصاویر ماهواره‌ای نشان نداده‌اند و کاخ سفید نیز از اظهار نظر خودداری کرده است.
آسوشیتدپرس یادآور می‌شود که در سال 2021، همین خبرگزاری برای نخستین بار خبر از عملیات حفاری در این مرکز داد؛ حفاری‌هایی در ابعاد 150 در 60 متر. اما تصاویر ماهواره‌ای جدید که در 5 ژوئیه 2024 ثبت شده، نشان می‌دهد ساخت‌وساز شدت یافته و دیوارهای بتنی ضخیم و چندین طبقه زیرزمینی ایجاد شده است. همچنین چندین جرثقیل در محل دیده می‌شود.
در حال حاضر گنبد حفاظتی که معمولاً بر روی رآکتورهای آب سنگین نصب می‌شود در محل دیده نمی‌شود. اما کارشناسان احتمال داده‌اند این گنبد بعداً اضافه شود یا رآکتور بدون آن طراحی شده باشد. این گزارش همچنین اشاره می‌کند که رآکتور فعلی دیمونا - که از دهه 1960 فعال است - بسیار بیش از عمر معمول رآکتورهای مشابه فعالیت داشته و احتمال جایگزینی یا بازسازی آن زیاد است.
لوئیس در ادامه گفت: «این سازه بلند است، و هسته رآکتور هم ارتفاع زیادی دارد. با توجه به موقعیت، اندازه و نبود ساخت‌وسازهای مشابه، احتمال رآکتور بودن آن بیشتر است.»
«ادوین لایمن» کارشناس هسته‌ای در «کمیته دانشمندان نگران» نیز به آسوشیتدپرس گفت که این سازه می‌تواند یک رآکتور مکعبی‌شکل بدون گنبد حفاظتی باشد، هرچند تأکید کرد نبود شفافیت مانع قضاوت قطعی است. او گفت: «اسرائیل هیچ بازرسی یا راستی‌آزمایی بین‌المللی را نمی‌پذیرد و این امر باعث می‌شود مردم فقط به گمانه‌زنی بپردازند.»
تصویر ماهواره‌ای از تاسیسات هسته‌ای رژیم در سال 1971
این گزارش همچنین به یادآوری افشاگری‌های دهه 1980 پرداخت؛ زمانی که یک افشاگر جزئیات و تصاویری از مرکز دیمونا منتشر کرد و کارشناسان نتیجه گرفتند رژیم صهیونیستی ده‌ها کلاهک هسته‌ای تولید کرده است. مدیر اجرایی «انجمن کنترل تسلیحات» مستقر در واشنگتن در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس گفت: «اگر این یک رآکتور آب سنگین جدید باشد، آن‌ها به دنبال حفظ توانایی تولید سوخت مصرف‌شده هستند که سپس می‌توان آن را برای جداسازی پلوتونیوم و ساخت سلاح‌های هسته‌ای پردازش کرد. یا شاید در حال ساخت تاسیساتی برای نگهداری یا افزودن به زرادخانه خود هستند.»
این گزارش توضیح می‌دهد که رآکتورهای آب سنگین می‌توانند هم پلوتونیوم و هم تریتیوم تولید کنند که هر 2 ماده‌هایی حیاتی برای سلاح‌های هسته‌ای هستند. از آنجا که تریتیوم هر سال حدود 5 درصد دچار واپاشی می‌شود، تولید دوباره آن می‌تواند یکی از دلایل ساخت‌وساز جدید باشد. لایمن در همین رابطه گفت: «اگر آن‌ها در حال ساخت یک رآکتور تولیدی جدید باشند، این الزاماً به معنای افزایش ذخایر پلوتونیوم نیست، بلکه برای تولید تریتیوم است.»
گزارش آسوشیتدپرس می‌افزاید رژیم اشغالگر سیاست «ابهام هسته‌ای» را دنبال می‌کند. بر اساس این گزارش، این رژیم در اواخر دهه 1950 ساخت این مرکز را در صحرای نقب آغاز کرد و تاکنون هیچ‌گاه وجود سلاح هسته‌ای را تأیید یا تکذیب نکرده است. رژیم صهیونیتسی یکی از معدود دولت‌های دارای توان هسته‌ای است که به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) نپیوسته است.
به همین دلیل، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حقی برای بازرسی از دیمونا ندارد. وقتی از آژانس درباره ساخت‌وساز پرسیده شد، دفتر وین آن بار دیگر تأکید کرد رژیم صهیونیستی فقط موظف است درباره رآکتور تحقیقاتی «سورِق» اطلاعات ارائه کند، نه سایر تأسیسات.