ایران پرسمان - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
راهکارهای سازمان همکاری شانگهای و پیشنهادهای ایران برای مقابله با تحریم‌ها و مکانیسم ماشه در اجلاس 2025
بازار ![]()
محسن تولایی| اجلاس 2025 سازمان همکاری شانگهای فرصتی برای ایران بود تا راهکارهای عملی برای مقابله با تحریم‌ها و مکانیسم ماشه ارائه دهد. پیشنهادهای ایران، ازجمله ایجاد صندوق ارزی چندجانبه، استفاده از ارزهای ملی و تقویت همکاری‌های قضایی، نشان‌دهنده عزم ایران برای خنثی‌سازی فشارهای غرب و تقویت همکاری‌های شرقی است. این راهکارها می‌تواند به ایجاد نظم چندقطبی در جهان کمک و نقش کشورمان را به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در منطقه تثبیت کند. در پایان بیستوپنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در تیانجین، سخنان شی جین‌پینگ و اسناد امضا شده در حاشیه اجلاس سقفی از وعده‌ها و ابزارهای مالی و توسعه‌ای را پیش روی اعضا گذاشت که ایران می‌تواند برای کاهش اثر فشارهای تحریمی غربی به آنها اتکا کند. فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف در برجام موسوم به مکانیسم ماشه، ضرورت استفاده از توافقات به‌دست آمده در اجلاس بیست‌و‌پنجم برای ایران را ایجاد کرده است.
3 بسته کلان اقتصادی چین به اعضای شانگهای
2میلیارد یوان کمک بلاعوض به اعضا در سال‌جاری
تخصیص وام اضافی 10میلیارد یوانی به بانک‌های عضو کنسرسیوم بین‌بانکی سازمان همکاری شانگهای ظرف 3سال
پیشنهاد تاسیس «بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای»
این بسته‌ها اگرچه عمومی هستند، اما برای اعضایی مانند ایران در عمل ظرفیت استفاده از منابع یوانی و تسهیل مالی فراهم می‌کنند. این اجلاس همچنین منجر به توافقاتی در زمینه‌های امنیت، مبارزه با مواد‌مخدر، هوش مصنوعی، صنعت سبز، همکاری علمی و فناوری، تجارت چندجانبه و توسعه انرژی پایدار شد.
ایران چه می‌خواهد؟
تعهدات مالی قابل مطالبه شامل 2میلیارد یوان و وام 10میلیاردی درصورت تأسیس بانک توسعه شانگهای
اسناد و نقشه راه انرژی و حمل‌ونقل که می‌تواند پروژه‌هایی چون اتصال ریلی چابهار را واجد اولویت تخصیص کند.
حمایت سیاسی از سوی چین و روسیه در برابر تلاش‌های بازگرداندن تحریم‌ها که در بیانیه‌ها و مکاتبات حاشیه‌ای برجسته شد.
نقش ضد‌تحریمی هند
تکرار تعهد هند به چابهار وکریدور شمال-جنوب : در سخنرانی نارندرا مودی، او از پروژه‌هایی مانند بندر چابهار نام برد.
عملکرد در اجلاس: تأیید سیاسی و فراخوان به استفاده از چابهار در پیام مهم اجلاس این بود که هند اکنون در بستر سازمان همکاری شانگهای، چابهار را دوباره پلتفرم «قابل دسترسی» برای اعضا معرفی کرد.
اسناد و تفاهمات مرتبط با ایران
رهبران سازمان همکاری شانگهای (SCO)، ازجمله مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، بیستوپنجمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای را با امضای بیش از 20سند با هدف تقویت همکاری چندجانبه طیف وسیعی از بخش‌ها به پایان رساندند، اما ایران کدام‌یک را می‌تواند فوری پیگیری کند؟
اعلام اتصال ریلی چابهار به شبکه ملی ایران، زمینه‌ساز درخواست تسهیلات از خطوط اعتباری یوآنی
پیشرفت در مذاکرات فنی برای قطار سریع‌السیر و پروژه‌های ریلی با چین در قالب گفت‌وگوهای وزارت راه ایران با طرف چینی
اسناد سرمایه‌گذاری و انرژی در حاشیه اجلاس: گزارش‌های رسمی از مجموعه سندهای امضاشده حاکی از توافق برای توسعه میادین، همکاری پتروشیمی و انرژی است.
گام‌های فوری فنی و دیپلماتیک تهران
فهرست پروژه‌های آماده اجرا: تهیه بسته توجیهی برای حداقل 3پروژه مانند اتصال ریلی چابهار، توسعه یک فاز پتروشیمی و ارتقای ظرفیت بندری
درخواست رسمی تخصیص از منابع یوآنی: از طریق رایزنی با پکن در نشست‌های فنی کنسرسیوم بین‌بانکی، برای آن که سهمی از 2 میلیارد یوان و وام 10میلیاردی درخواست رسمی ارائه شود.
سازوکار بیمه و پوشش ریسک برای تراکنش‌ها: برای کاستن از خطر تحریم ثانویه، ایران می‌تواند از بیمه‌های منطقه‌ای یا صندوق ریسک مشترک سازمان همکاری شانگهای، استفاده کند یا تضمینهای سیاسی از بازیگران اصلی یعنی چین و روسیه بگیرد.
پیشنهادهای ایران برای مقابله با تحریم‌ها و مکانیسم ماشه
کاهش آثار تحریم‌های غیرقانونی از طریق
تسویه با ارزهای ملی و کاهش وابستگی به دلار
ایجاد زیرساخت‌های دیجیتال مشترک و بهره‌گیری از ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی برای پرداخت‌های امن و سریع
تشکیل صندوق سوآپ ارزی چندجانبه برای حمایت از کشورهایی که زیر فشار تحریم یا بحران نقدینگی‌اند.
حمایت از ابتکارات شانگهای
مراکز مقابله با تهدیدات امنیتی
مبارزه با قاچاق مواد‌مخدر
توسعه فناوری‌های نوین
گسترش زبان‌های رسمی سازمان
محکومیت مکانیسم ماشه و تحریم‌های یکجانبه: ایران، چین و روسیه، در نامه‌ای مشترک به شورای امنیت سازمان ملل، فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی را غیرقانونی و بدون پایه حقوقی خواندند. آنها تأکید کردند که تفسیر خودسرانه از قطعنامه 2231 شورای امنیت، این شورا را تضعیف می‌کند.