ایران پرسمان - انتخاب / در حالیکه تنشها میان مسکو و غرب رو به افزایش است، نگاهها بار دیگر به شبهجزیره کولا در دورترین نقطه شمالی روسیه دوخته شده است؛ جایی که مسکو در حال بازسازی یکی از حساسترین و راهبردیترین پایگاههای نظامی خود از زمان جنگ سرد است.
لو پاریزین نوشت: در حالیکه تنشها میان مسکو و غرب رو به افزایش است، نگاهها بار دیگر به شبهجزیره کولا در دورترین نقطه شمالی روسیه دوخته شده است؛ جایی که مسکو در حال بازسازی یکی از حساسترین و راهبردیترین پایگاههای نظامی خود از زمان جنگ سرد است.
این منطقه قطبی که شهر مورمانسک و بندر ناوگان شمالی روسیه را در خود جای داده است، امروز میزبان یکی از بزرگترین انبارهای کلاهکهای هستهای در جهان است و شاهد فعالیتهای گسترده نظامی و اطلاعاتی است که نگرانی ناتو (پیمان آتلانتیک شمالی) را برانگیخته است.
هشدار نروژ به متحدان ناتو
بهتازگی، توره ساندویک، وزیر دفاع نروژ، بهصورت علنی به متحدان خود در ناتو هشدار داده که روسیه حضور نظامی خود را در منطقه کولا با توسعه سلاحهای راهبردی جدید، از جمله موشکهای مافوق صوت و اژدرهای دارای پیشرانه هستهای، تقویت میکند.
بازار ![]()
موقعیت راهبردی بینظیر
روزنامه در گزارشی به قلم انزو گرینی مینویسد که کارشناسان ژئوپلیتیک اهمیت ویژهای برای شبهجزیره کولا قائلاند، زیرا موقعیت جغرافیایی بینظیر دریایی آن به ناوگان روسیه امکان میدهد بدون محدودیتهای فصلی به شمال اقیانوس اطلس و حتی آمریکای شمالی دسترسی پیدا کند؛ امتیازی راهبردی که هیچ کشور دیگری از آن برخوردار نیست.
به گفته پژوهشگر میکا بلوگیون مریده، کرملین از سال 2014 سرمایهگذاری سنگینی برای نوسازی زیرساختهای نظامی در این منطقه انجام داده است. این سرمایهگذاری شامل ساخت زیردریاییهای هستهای مدرن، بازسازی پایگاههای نظامی، استقرار سامانههای پدافند هوایی «اس-400» و همچنین ادغام زیرساختهای غیرنظامی در سیستم دفاعی کشور است، بهویژه در حوزههای ارتباطات و لجستیک قطبی.
شبکه جاسوسی دریایی روسیه
در تحولی قابل توجه، تحقیقات بینالمللی با عنوان «اسرار روسیه» فاش کرده است که مسکو یک شبکه گسترده جاسوسی دریایی در اعماق آبهای منطقه ایجاد کرده تا از تأسیسات هستهای خود در برابر نفوذ و خرابکاری محافظت کند.
اسناد منتشرشده نشان میدهد که روسیه از شرکتهای پوششی برای دستیابی به فناوریهای پیشرفته از اروپا، ایالات متحده و ژاپن استفاده کرده است؛ از جمله سامانههای حسگر و سونارهای فوق دقیق. این اقدام، نشاندهنده برتری فزاینده روسیه در زمینه جنگ الکترونیک و عملیات دریایی است.
رقابت در قطب شمال
این تحرکات در زمانی صورت میگیرد که ناتو خواستار تقویت حضور خود در شمال شده است، زیرا بیم آن میرود که قطب شمال به صحنه درگیری بعدی پس از اوکراین تبدیل شود. ذوب سریع یخها در اثر تغییرات اقلیمی، مسیرهای دریایی جدیدی را باز میکند و احتمال رویارویی مستقیم نظامی را افزایش میدهد.
به نوشته لو پاریزین، ناتو تلاش دارد توان بازدارندگی خود در شمال را افزایش دهد. در ماه مه گذشته، دیوید لَمی، وزیر خارجه بریتانیا، از تقویت همکاری نظامی با نروژ خبر داد. همچنین ایالات متحده و کشورهای اسکاندیناوی در ماههای اخیر مجموعهای از مانورهای هوایی، دریایی و زمینی را در محدوده قطب شمال اجرا کردهاند تا آمادگی خود را برای مقابله با هرگونه تهدید احتمالی نشان دهند.
چشمانداز آینده
با وجود این تلاشها، پرسشهای جدی درباره توان ناتو برای مهار جاهطلبیهای روسیه در قطب شمال مطرح است؛ بهویژه در شرایطی که رقابت برای دسترسی به منابع و مسیرهای دریایی تازه، در حال تغییر نقشه ژئوپلیتیک منطقه قطبی در دهههای آینده است — موضوعی که لو پاریزین آن را چالشی تعیینکننده برای نظم جهانی آینده میداند.