آیا ماموریت‌های کم‌هزینه‌تر می‌توانند به دستاوردهای علمی بزرگ منجر شوند؟

ایران پرسمان - ایسنا / ماموریت «ESCAPADE» ناسا این پرسش را مطرح می‌کند که آیا ماموریت‌های کم‌هزینه و کوچک قابلیت رسیدن به دستاوردهای علمی بزرگ را دارند.
ماموریت ESCAPADE ناسا یک پروژه علمی کوچک است که پس از سال‌ها تأخیر اکنون به مریخ سفر می‌کند. این ماموریت قرار است دو فضاپیمای کوچک را به مریخ بفرستد تا میدان‌های مغناطیسی، بادهای خورشیدی و خطرات و محدودیت‌های علوم فضایی کم‌هزینه‌تر را مورد بررسی قرار دهند.
بازار
به نقل از پرایم‌تایمر، ماموریت ESCAPADE در ۱۳ نوامبر ۲۰۲۵ با موشک «نیو گلن»(New Glenn) شرکت «بلو اوریجین»(Blue Origin) پرتاب شد. این ماموریت شامل دو فضاپیمای کوچک است که میدان مغناطیسی مریخ و نحوه تعامل بادهای خورشیدی با جو این سیاره را بررسی خواهند کرد.
ماموریت ESCAPADE بخشی از برنامه «SIMPLEx» ناسا است که از ماموریت‌های سیاره‌ای کم‌هزینه‌تر با پذیرش ریسک بالاتر پشتیبانی می‌کند. این ماموریت برای پاسخ دادن به پرسش‌های متمرکز به جای پرسش‌های کلی طراحی شده است. حدود ۳۰ ماه طول خواهد کشید تا فضاپیما فرستادن داده‌های علمی را به زمین آغاز کند.
ماموریت ESCAPADE نشان‌دهنده‌ تغییر گسترده‌تری در علوم فضایی است. ناسا با محدودیت‌های بودجه روبه‌رو شده است؛ در حالی که شرکت‌های پرتاب خصوصی نقش بزرگ‌تری را ایفا می‌کنند. این ماموریت از قطعات تجاری، پیمان‌کاران خصوصی و فرصت‌های پرتاب مشترک برای کاهش هزینه‌ها استفاده می‌کند.
این ماموریت، ریسک‌هایی را نیز به همراه دارد. چندین ماموریت SIMPLEx در گذشته شکست خورده‌اند یا لغو شده‌اند. ماموریت ESCAPADE نیز با لغوها و تاخیرهای پرتاب متعددی روبه‌رو بوده است. پیشرفت آن به ناسا کمک خواهد کرد تا قضاوت کند که آیا ترکیبی از ماموریت‌های کوچک و پروژه‌های بزرگ می‌تواند از علوم فضایی آینده پشتیبانی کند.
ماموریت‌های کم‌هزینه‌تر و ریسک پذیرفته‌شده
ماموریت ESCAPADE به عنوان یک ماموریت کلاس D ناسا طبقه‌بندی می‌شود. ماموریت‌های کلاس D به عنوان ماموریت‌هایی با تحمل ریسک بالاتر و پیچیدگی کمتر تعریف می‌شوند. این ماموریت‌ها هزینه کمتری نسبت به پروژه‌های شاخص دارند و از سخت‌افزارهای بیشتری استفاده می‌کنند. هزینه کل ماموریت ESCAPADE تا پایان عملیات در سال ۲۰۲۹ حدود ۹۴.۲ میلیون دلار تخمین زده می‌شود.
برای این که ماموریت ESCAPADE در چارچوب بودجه باقی بماند، از تعداد کمی ابزار و فضاپیمای سبک‌وزن استفاده می‌کند. شرکت‌های تجاری از جمله «راکت لب»(Rocket Lab) و «ادونسد اسپیس»(Advanced Space)، سیستم‌های کلیدی را ساختند. دوربین VISIONS توسط دانشگاه‌ها تأمین مالی شد. این ماموریت از تخفیف پرتاب با موشک نیو گلن نیز بهره‌مند شد.
داده‌های ناسا نشان می‌دهند که ماموریت‌های کلاس D اغلب با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. از زمان آغاز این گروه از ماموریت‌ها در سال ۲۰۰۹، هیچ‌کدام طبق برنامه پرتاب نشده‌اند. چندین مورد آنها پیش از پرتاب لغو شده‌اند. با وجود این سابقه، ناسا به این برنامه ادامه می‌دهد تا امکان پرواز ماموریت‌های بیشتری را فراهم کند.
«جرد آیزاکمن»(Jared Isaacman) که برای ریاست ناسا نامزد شده، گفته است که چندین ماموریت ۱۰۰ میلیون دلاری می‌توانند به یک ماموریت یک میلیارد دلاری ترجیح داده شوند. ماموریت ESCAPADE به عنوان آزمایشی برای این ایده عمل خواهد کرد، زیرا ناسا بین هزینه، ریسک و بازدهی علمی تعادل برقرار می‌کند.
«راب لیلیس»(Rob Lillis)، پژوهشگر ارشد این پروژه خاطرنشان کرد که ماموریت چند بار تا مرز لغو شدن پیش رفته است. مشکلات شامل بررسی آمادگی، مشکلات بودجه و از دست دادن همراهی اولیه آن با ماموریت «سایکی» (Psyche) بود. این ماموریت بعداً جایگاهی را در اولین پرواز نیو گلن به دست آورد. پرتاب به دلیل مشکلات فنی، مشکلات آب‌وهوایی، طوفان خورشیدی و محدودیت‌های مربوط به تعطیلی دولت آمریکا به تعویق افتاد.
پس از این شکست‌ها، ESCAPADE در روز ۱۳ نوامبر ۲۰۲۵ با موفقیت پرتاب شد. کنترل‌کنندگان پس از حل مشکلات اولیه توانستند با آن ارتباط برقرار کنند. دو فضاپیمای این ماموریت اکنون در مسیر طولانی به سمت مریخ قرار دارند. آنها پس از قرار گرفتن در موقعیت، چگونگی تأثیر باد خورشیدی بر میدان مغناطیسی و جو مریخ را بررسی خواهند کرد.
ماموریت ESCAPADE براساس پروژه پیشین «MAVEN» انجام شده که مشخص کرد مریخ چه زمانی بخش زیادی از جو خود را از دست داده است. این ماموریت جایگزین ماموریت‌های بزرگی مانند «تلسکوپ فضایی جیمز وب» نخواهد شد، بلکه با بهره‌گیری از فناوری موجود، از داده‌های متمرکز استفاده خواهد کرد. نتایج ماموریت به ناسا کمک خواهند کرد تا تعیین کند که چگونه ماموریت‌های کوچک‌تر و پروژه‌های شاخص با بودجه‌های محدود می‌توانند به طور مؤثر همکاری کنند.
برنامه SIMPLEx ناسا را ​​قادر می‌کند تا با پذیرش ریسک بالاتر شکست، ماموریت‌های بیشتری را با بودجه محدود انجام دهد. عملکرد ESCAPADE به ارائه داده‌هایی درباره این موضوع کمک خواهد کرد که آیا این ماموریت می‌تواند به طور قابل اطمینان از تحقیقات سیاره‌ای بلندمدت پشتیبانی کند.