ایران پرسمان - ایسنا / مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد که طرز فکر افراد درباره‌ی بیماری آسم، می‌تواند بر شدت علائم آسم و عملکرد ریه تاثیر بگذارد. افرادی که دیدگاهی منفی نسبت به وضعیت خود داشتند، علائم شدیدتری گزارش کردند. این یافته‌ها به شواهد فزاینده‌ای اشاره دارند که نشان می‌دهند ذهن و بدن در سلامت فیزیکی به‌طور عمیق درهم‌تنیده‌اند.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که انتظارات ذهنی افراد با نتایج بیماری آسم مرتبط هستند. افرادی که دید منفی‌تری نسبت به وضعیت خود داشتند، علائم شدیدتری را گزارش کردند که یافته‌ای است که شواهد فزاینده‌ای درباره‌ی پیوند ذهن و بدن و تاثیر آن بر سلامت را تقویت می‌کند.
در هر دو حالت سلامتی و بیماری، یک تعامل پیچیده میان عوامل زیستی، روان‌شناختی و اجتماعی وجود دارد. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که استرس می‌تواند سیستم‌های ایمنی، عصبی و غدد درون‌ریز را تحت تاثیرات منفی قرار دهد. اما درباره‌ی تفکر مثبت چطور؟ آیا ممکن است یک فرد بتواند با افکار مثبت، روند پیشرفت بیماری را کندتر کند؟
بازار ![]()
مطالعه‌ای جدید در شهر میلان ایتالیا نشان می‌دهد که این امر ممکن است. این مطالعه نشان داد افرادی که پس از تشخیص آسم دیدگاهی خوش‌بینانه داشتند، با پیشرفت کندتری در بیماری روبه‌رو بودند.
پژوهشگران بررسی کردند که انتظارات افراد درباره بیماری‌شان به‌ویژه آسم چگونه بر علائم و عملکرد ریه آنها در طول زمان تاثیر می‌گذارد. این انتظارات که انتظارات بیماری (Illness Expectations) نامیده شدند، می‌توانند هم شامل باورهای آشکار و خودآگاه درباره بیماری باشند و هم شامل تداعی‌های ناآگاهانه یا فرض‌های درونی ناخودآگاه. پژوهشگران می‌خواستند بدانند آیا این باورها واقعا می‌توانند بر روند آسم اثر بگذارند یا خیر.
در این مطالعه، 310 بیمار بزرگسال را که 12 ماه سابقه‌ی علائم آسم داشتند جذب شدند و به مدت 6 ماه مورد پیگیری قرار گرفتند. بیماران در سه بازه‌ی زمانی بررسی شدند: در ابتدا، پس از سه ماه، و پس از 6 ماه.
این مطالعه به‌شدت تحت تاثیر چالش‌های ناشی از همه‌گیری کووید-19 قرار گرفت. نخست آنکه استفاده از اسپیرومتر که دستگاهی است که برای اندازه‌گیری عملکرد ریه به کار می‌رود به دلیل خطر انتقال ویروس، محدود یا ممنوع شده بود. دوم آنکه عوامل روانی مرتبط با همه‌گیری ممکن بود به‌عنوان متغیرهای مخدوش‌کننده‌ی کنترل‌نشده عمل کرده باشند. به همین دلیل، از 310 شرکت‌کننده، تنها 102 نفر آزمایش اسپیرومتری کامل را در ابتدا انجام دادند و در نهایت ارزیابی‌های کامل برای تنها 95 نفر در دسترس بود که الزما همه‌ی آنها داده‌های اسپیرومتری نداشتند.
شدت علائم آسم با استفاده از پرسش‌نامه کنترل آسم (ACT) سنجیده شد؛ ابزاری کوتاه و خوداظهاری شامل پنج سؤال که هرکدام از یک تا پنج امتیاز دارند و مجموع امتیازها بین پنج تا 25 است. امتیاز پایین‌تر، نشان‌دهنده‌ی کنترل ضعیف‌تر بیماری است. برای سنجش عملکرد ریه نیز از اسپیرومتری استفاده شد تا ظرفیت حیاتی اجباری (FVC) و حجم بازدمی در یک ثانیه (FEV1) اندازه‌گیری شود.
پژوهشگران دریافتند که افرادی که انتظارات آشکار منفی‌تری داشتند برای نمونه، جملاتی مانند «آسم من بدتر خواهد شد» را در ذهن داشتند، در طول زمان علائم شدیدتری از بیماری را تجربه کردند. این رابطه حتی زمانی هم که عوامل استرس، خلق‌وخو، عادات سلامتی و مصرف دارو کنترل شده بودند، همچنان باقی بود. اما باورهای ناآشکار (implicit) که فرد از آنها مطلع نیست، تاثیر معناداری بر نتایج آسم نداشتند، که ممکن است به دلیل ضعف ابزار سنجش این نوع باورها باشد.
یکی از محدودیت‌های واضح این مطالعه، نرخ بالای ریزش (69٪) به دلیل همه‌گیری کووید-19 و محدودیت در انجام آزمایش‌های عملکرد ریوی بود. این کاهش نمونه‌ها، قدرت آماری مطالعه را کم کرده و ممکن است سوگیری ایجاد کند؛ به همین دلیل، پژوهشگران توصیه می‌کنند در تفسیر نتایج با احتیاط عمل شود. همچنین، علائم خوداظهاری ممکن است در معرض خطای حافظه یا تاثیرات هیجانی، به‌ویژه در دوران همه‌گیری، قرار گرفته باشند. از آنجا که این مطالعه فقط بر آسم متمرکز بود، یافته‌های آن لزوما قابل تعمیم به سایر بیماری‌های مزمن نیست.
با این حال، این مطالعه شواهد قوی ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد آنچه افراد درباره‌ی آینده‌ی بیماری‌شان فکر می‌کنند، می‌تواند بر آنچه واقعا رخ می‌دهد تاثیر بگذارد. این یافته، از دیدگاهی پشتیبانی می‌کند که بر اساس آن، همان‌طور که در تحقیقات مربوط به اثر دارونما (placebo effect) دیده شده، پیوند ذهن و بدن عاملی قدرتمند در مدیریت بیماری‌های مزمن است.