ایران پرسمان - نامه نیوز / یک استاد ژئوپلیتیک گفت: اروپایی‌ها نمی‌خواهند از روند هسته‌ای ایران کنار گذاشته شود؛ چون تنها نقطه اتصال اروپا و ایران در موضوع هسته‌ای برجام است و اگر برجام از بین برود، این ارتباط هم قطع خواهد شد.
وضعیت در حوزه سیاست خارجی مبهم است؛ از یک سو مهلت اندکی تا فعال‌شدن مکانیزم ماشه وجود دارد و از سوی دیگر برخی می‌گویند توافق عراقچی و گروسی می‌تواند جلوی این اتفاق را بگیرد.
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «امضای یک توافق به‌تنهایی باعث تغییر شرایط نمی‌شود. اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها تأکید کرده‌اند که باید دید ایران در عمل چه اقداماتی انجام خواهد داد. اگر صرفا به همین توافقی که بین آقای عراقچی و آقای گروسی شده، اکتفا شود، آنها وارد عمل می‌شوند. اروپایی‌ها می‌خواهند مطمئن شوند که همکاری ایران با آژانس واقعی است. ایران دیگر با فرمول قبلی با آژانس همکاری نمی‌کند و آقای گروسی هم این موضوع را پذیرفته است. بنابراین باید سازوکار تازه‌ای طراحی و در شورای عالی امنیت ملی بررسی شود تا مشخص گردد کارشناسان آژانس در ایران چگونه فعالیت خواهند کرد. این در حالی است که تنها دو هفته به پایان مهلت باقی مانده است».
بازار ![]()
او ادامه داد: «منتفی شدن مکانیسم ماشه قطعی نیست، اما ممکن است اجرای آن شش ماه به تعویق بیفتد. این مسئله بستگی به نتیجه مذاکرات ایران و اروپا دارد. قرار است عراقچی با خانم کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت‌وگو کند. اگر این مذاکرات موفق باشد و اروپایی‌ها متوجه شوند که ایران همکاری لازم را با آژانس انجام می‌دهد، احتمال تعویق بیشتر خواهد شد. در حال حاضر شانس موفقیت حدود پنجاه درصد است. زمان بسیار محدود است و ایران هم نمی‌خواهد امتیازات زیادی به اروپایی‌ها بدهد. نگرانی ایران این است که کارشناسان آژانس بدون تضمین وارد مراکز هسته‌ای شوند، حتی تأسیساتی که بمباران شده‌اند را بازبینی کنند. در مقابل، آمریکا نیز فشار می‌آورد که تعهدات خود را انجام ندهد. بنابراین گفت‌وگوهای بیشتری نیاز است تا مشخص شود همکاری‌ها ادامه می‌یابد یا خیر».
این استاد ژئوپلیتیک همچنین بیان کرد: «بخشی از مسیر، طی شده و بخشی دیگر نیازمند اعتمادسازی است. ایران نگران است که دست آژانس را باز بگذارد اما نتیجه‌ای به دست نیاورد. هیچکس در ایران نمی‌خواهد تحریم‌ها بیشتر شود و از آن سو هم، اروپایی‌ها هم نمی‌خواهند از روند هسته‌ای ایران کنار گذاشته شود؛ چون تنها نقطه اتصال اروپا و ایران در موضوع هسته‌ای برجام است و اگر برجام از بین برود، این ارتباط هم قطع خواهد شد. در آن صورت احتمال تنش‌ها بیشتر می‌شود؛ از منع ورود بازرسان آژانس تا حتی درگیری نظامی».
فرجی‌راد در پایان گفت: «اروپایی‌ها علاقه‌ای به فعال‌شدن مکانیسم ماشه ندارند، اما اگر همکاری ایران با آژانس کافی نباشد، ناچار خواهند شد آن را فعال کنند؛ هرچند هزینه آن برای همه طرف‌ها بیشتر خواهد بود. در همین حال، آمریکا به اروپایی‌ها فشار می‌آورد که تمدید صورت نگیرد تا مکانیسم ماشه فعال شود و مشروعیت اقدامات بعدی فراهم گردد. تمدید مهلت برای فعال شدن مکانیزم ماشه نیازمند صدور قطعنامه جدید است. به نظر می‌رسد اگر آمریکا اروپا هماهنگ شوند، می‌توانند درباره آن به توافق برسند و حتی آمریکا آن را وتو نکند. آمریکا علاقه دارد مکانیسم ماشه فعال شود، اما با توجه به شرایط اروپا، بحران اوکراین، جنگ غزه و همچنین انتخابات پیش روی ترامپ، تمایلی به درگیری مستقیم با ایران ندارد. اگر اروپا و به‌ویژه انگلیس با آمریکا گفت‌وگو کند، احتمالاً می‌تواند واشنگتن را قانع کند که تمدید انجام شود و مکانیسم ماشه فعال نشود».