سرمقاله همشهری/ نوبل ایران

ایران پرسمان - همشهری / «نوبل ایران» عنوان یادداشت روز در روزنامه همشهری به قلم فرزاد مخلص‌الائمه است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
به بهانه اهدای جوایز نوبل در این ایام، یادی می‌کنیم از یکی از خانواده‌های بزرگ مهد سرآمدان و استان مرکزی؛ مردی که نوبل ایران را بنیاد نهاد و 26 مهرماه سالگرد درگذشتش بود.
️همگان با نام نوبل آشنا هستند. جایزه نوبل یادگار آلفرد برنهارد نوبل (زاده 1833 در سوئد- درگذشته 1896 در ایتالیا)، شیمی‌دان، اسلحه‌ و مهمات‌ساز و مخترع دینامیت است؛ کسی که وصیت کرد ثروتش صرف قدردانی از کسانی شود که در خدمت به بشریت و پیشرفت علم گام‌های بزرگ برداشته‌اند. جایزه نوبل هرسال در ‌ماه اکتبر به برترین‌های جهان در رشته‌های فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات، صلح و اقتصاد اهدا می‌شود (البته اقتصاد در وصیت نوبل نبوده است).
️اما شاید بسیاری از مردم و حتی هم‌استانی‌های عزیزم در استان مرکزی، ندانند که در ایران نیز نوبلی داریم که ریشه در شهر مفاخر و مشاهیر، آشتیان دارد: جایزه البرز.
️این جایزه یادگار زنده‌یاد حسینعلی البرز آشتیانی (1377-1285) است؛ مردی خودساخته و نیکوکار از خاندان فرهیخته البرز آشتیانی و بزرگ‌ترین واقف علمی تاریخ معاصر ایران که همه دارایی‌اش را وقف پیشرفت علم و آموزش فرزندان این مرز و بوم کرد.
بازار
️او با ایمان و آینده‌نگری، بنیاد علمی- فرهنگی البرز را بنیان نهاد تا از دانش‌آموزان، دانشجویان، پژوهشگران و فناوران ایرانی تقدیر شود. ثروتش در دهه40 شمسی به‌اندازه تأسیس یک بانک بود، اما آن را صرف ساخت مدارس، کتابخانه‌ها، آب‌انبار، بیمارستان و حمایت از نخبگان کم‌بضاعت کرد.
️امروز، جایزه البرز بعد از 64‌دوره برگزاری، به‌حق به‌عنوان نوبل ایران شناخته می‌شود؛ نمادی از عشق ایرانیان به علم، فرهنگ و نیکوکاری.
️نام و راه خاندان با‌اصالت البرز آشتیانی، به‌ویژه پدر (میرزا‌مرتضی آشتیانی معروف به ضیاءالدوله) و اجداد ایشان که همه از مستوفیان و همچنین واقفان بزرگ بوده‌اند، الهام‌بخش نسل‌هایی است که باور دارند دانایی ماندگارتر از دارایی است.
پ.ن:
1- ازجمله موقوفات این خاندان می‌توان به حمام و مسجد و مدرسه علمیه کهنه (صاحب‌الامر) در آشتیان اشاره کرد که توسط میرزاحسن البرز، جد اعلای این خاندان بنا گذاشته شده است.
2- کالج البرز که هم‌اکنون با نام مدرسه البرز شناخته می‌شود، ارتباطی با بنیاد علمی فرهنگی البرز ندارد و معدود افرادی این دو را با هم اشتباه می‌گیرند. البته مرحوم حسینعلی البرز آشتیانی بعد از تحصیلات ابتدایی در مدرسه قزاق به‌علت عدم‌علاقه به نظامی‌گری با موافقت پدر آن مدرسه را رها می‌کند و تحصیلات دبیرستان خود را در کالج البرز می‌گذراند.
3- از استاد اسدالله عبدلی آشتیانی، نویسنده و سندپژوه نام‌آشنا که در تحقیق پیرامون مرحوم البرز آشتیانی مساعدت بی‌دریغ داشتند، صمیمانه سپاسگزاری می‌شود.