ایران پرسمان - خبرگزاری دانشجو / آمریکا با قرارداد 6.1 میلیارد دلاری، ناوگان یخ‌شکن‌های قطب شمال را تقویت می‌کند تا در رقابت با روسیه در این منطقه راهبردی عقب نیفتد.
قطب شمال، این منطقه یخی و دورافتاده که روزگاری فقط عرصه ماجراجویی‌های افسانه‌ای بود، امروز به یکی از میدان‌های اصلی رقابت قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است. جایی که از آن به عنوان «کیک بزرگ» یاد می‌شود و سهم گرفتن از این کیک برای هر کشور به معنای دسترسی به منابع طبیعی عظیم، مسیرهای تجاری کوتاه‌تر و نفوذ ژئوپلیتیکی بیشتر است.
در این میان، آمریکا به تازگی گام بلندی در جهت بازسازی و تقویت ناوگان یخ‌شکن‌های خود برداشته؛ حرکت استراتژیکی که از دهه‌ها بی‌توجهی به این حوزه فاصله می‌گیرد و به وضوح نشانه‌ای از نگرانی واشنگتن نسبت به پیشرفتهای روسیه در قطب شمال است. اما چرا آمریکا حالا به دنبال ساخت 11 یخ‌شکن به ارزش 6.1 میلیارد دلار است.
چرا یخ‌شکن‌ها کلید بازی هستند؟
در قلب این رقابت، ناوگان یخ‌شکن‌ها قرار دارد؛ کشتی‌هایی قدرتمند که قادرند مسیرهای پوشیده از یخ ضخیم را بشکنند و راه را برای عبور کشتی‌های تجاری و نظامی باز کنند. بدون این یخ‌شکن‌ها، امکان استفاده مستمر از مسیرهای آبی قطب شمال تقریباً غیرممکن است.
روس‌ها سال‌هاست که به ساخت و توسعه این ناوگان اهمیت ویژه‌ای داده‌اند و ناوگانی مجهز، پیشرفته و بزرگ دارند؛ از جمله یخ‌شکن‌های هسته‌ای که می‌توانند در سخت‌ترین شرایط آب و هوایی برای ماه‌ها فعالیت کنند. در مقابل، آمریکا در این زمینه نسبتاً عقب است و تاکنون فقط یک یخ‌شکن فعال داشته که متعلق به گارد ساحلی است.
بازار
قرارداد 6.1 میلیارد دلاری آمریکا و فنلاند
آمریکا اخیراً قراردادی تاریخی با فنلاند منعقد کرده است. طبق این قرارداد، 11 یخ‌شکن ساخته خواهد شد که 4 فروند در فنلاند و 7 فروند در آمریکا تولید می‌شوند. این قرارداد به ارزش 6.1 میلیارد دلار، نمایانگر یک تغییر بزرگ در راهبرد آمریکا است.
فنلاند که خود با شرایط سخت آب و هوایی قطبی مواجه است، سال‌هاست که در صنعت ساخت یخ‌شکن‌ها پیشرو است و حدود 60٪ از یخ‌شکن‌های جهان را ساخته است. مهندسان فنلاندی در طراحی 80٪ از ناوگان یخ‌شکن‌های جهانی نقش داشته‌اند. همکاری فنلاند به آمریکا کمک می‌کند دانش و تجربه‌ای را که سال‌ها در این حوزه جمع شده، در اختیار بگیرد.
دونالد ترامپ در دیداری با رئیس‌جمهور فنلاند، این قرارداد را یک دستاورد استراتژیک خواند و گفت: «شما به ما یاد خواهید داد که چگونه یخ‌شکن بسازیم».
او همچنین اشاره کرد که روسیه در حال حاضر حدود 40 یخ‌شکن در اختیار دارد.
تغییر نگاه راهبردی آمریکا به قطب شمال
برای سال‌ها، آمریکا به دلیل شرایط جغرافیایی و آب و هوایی خود، نیازی به ناوگان یخ‌شکن‌های بزرگ نمی‌دید. مسیرهای دریایی اصلی آمریکا از آب‌های نسبتاً گرم اقیانوس اطلس و آرام می‌گذشت و تنها منطقه قطبی که به طور مستقیم تحت پوشش آمریکا بود، ایالت آلاسکا بود.
فعالیت‌های آمریکا در شمال محدود به تأمین پایگاه‌های کوچک و مأموریت‌های علمی بود و عمدتاً تمرکز بر ناوگان هواپیمابر و زیردریایی‌ها بود. یخ‌شکن‌ها در اولویت چندان بالایی قرار نداشتند.
اما امروز، قطب شمال به میدان رقابت جهانی تبدیل شده است. قدرت‌ها به دنبال کنترل منابع طبیعی عظیم، مسیرهای تجاری کوتاه و نفوذ استراتژیک در منطقه هستند.
پیشتازی روسیه؛ تسلط بر مسیر دریایی شمالی
روس‌ها در این رقابت پیشتاز هستند. آنها طی چند دهه ناوگان یخ‌شکن‌های پیشرفتهای ساخته‌اند که حتی شامل یخ‌شکن‌های هسته‌ای می‌شود. این ناوگان امکان عبور کشتی‌ها از مسیر دریایی شمالی را در تمام طول سال فراهم کرده است؛ مسیری که کوتاه‌ترین راه بین اروپا و آسیا محسوب می‌شود.
روسیه همچنین زیرساخت‌های قوی در منطقه ایجاد کرده است؛ از ساخت بنادر مدرن گرفته تا سیستم‌های ناوبری پیشرفته. این اقدامات باعث شده روسیه حضور نظامی، اقتصادی و علمی خود را در قطب شمال تقویت کند و رقیبان را به چالش بکشد.
فنلاند که سال‌ها با روسیه همکاری نزدیک داشته، به عنوان یک قدرت برجسته در ساخت یخ‌شکن شناخته می‌شود. این کشور با داشتن تجربه بیش از یک قرن در این زمینه، مهارت‌های فنی و فناوری‌های پیچیده‌ای توسعه داده است که آمریکا به شدت به آنها نیاز دارد.
اهداف آمریکا؛ از تجارت تا امنیت ملی
تحلیل‌گران روسی و بین‌المللی می‌گویند که آمریکا این پروژه را بخشی از استراتژی بلندمدت خود برای تثبیت حضور، امنیت و نفوذ در قطب شمال می‌داند.آمریکا به دنبال توسعه مسیرهای جدید تجاری و دسترسی به منابع طبیعی قطب شمال است.تامین امنیت پایگاه‌های نظامی در آلاسکا و گرینلند از اولویت‌های دیگر است.شرکت در عملیات و رزمایش‌های بین‌المللی قطبی نیز بخشی از برنامه آمریکا است.
در حالی که مسیر دریایی شمالی فرصت‌های عظیمی برای تجارت جهانی فراهم می‌کند، شرایط سخت جوی و وجود یخ‌های ضخیم همچنان مانعی بزرگ است. تنها با وجود ناوگان قوی یخ‌شکن است که می‌توان این مسیر را به‌صورت پایدار و سالانه فعال نگه داشت.
اکنون که آمریکا وارد این میدان شده، رقابت در قطب شمال شدت گرفته است. روسیه با ناوگان پیشرفته و زیرساخت‌های محکم، در موقعیت برتر قرار دارد. چین نیز با پروژه‌های تحقیقاتی و یخ‌شکن‌های خود به جمع بازیگران قطبی پیوسته است.