ایران پرسمان - فارس / رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه آغاز صنعت فضایی ایران با رشد پرتابگرها انجام شد، گفت: به‌زودی ماهواره‌های «ظفر 2»، «پایا» و نسخه دوم «کوثر» پرتاب می‌شوند.
حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران صبح امروز (سه‌شنبه، 27 آبان) در «جام رسانه‌امید» بسیج که با حضور فعالان رسانه‌ای برگزار شد، با اشاره به پیشرفت‌های فضایی ایران گفت: صنعت فضایی محصول دوران جنگ سرد است و آغاز آن به دهه‌های 50 و 60 میلادی قرن بیستم بازمی‌گردد؛ زمانی که رقابت‌های شدید میان بلوک شرق و غرب شکل گرفت.» وی افزود: «در سال 1957 اتحاد جماهیر شوروی نخستین ماهواره مصنوعی جهان را در مدار قرار داد و از همان زمان رقابت فضایی بین دو بلوک آغاز شد.
وی با اشاره به پرتاب‌های مهم تاریخ فضا گفت: پرتاب نخستین انسان به فضا توسط شوروی، پروژه‌های متنوع مداری و در نهایت مأموریت آپولو 11 که انسان را به ماه رساند، همگی در چارچوب رقابت‌های اقتدارآفرین و نظامی شکل گرفت.
سالاریه ادامه داد: پس از فروپاشی شوروی و با ظهور قدرت فضایی چین، نگاه جهان به فضا از یک رویکرد صرفاً اقتداری به یک نگاه اقتصادی ـ سیاسی تغییر پیدا کرد. به‌تدریج تعداد ماهواره‌ها در مدار افزایش یافت و ایستگاه‌های فضایی مشترک پس از ایستگاه میر ساخته شد.
وی اضافه کرد: ماهواره‌های مخابراتی، ناوبری، تصویربرداری و سنجش از دور نقش اساسی در توسعه ملی کشورها پیدا کردند و صنعت فضا به یک صنعت راهبردی تبدیل شد.
بازار ![]()
شروع صنعت فضایی ایران پس از جنگ تحمیلی
رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به تاریخچه داخلی صنعت فضا گفت: شروع صنعت فضایی ایران پس از جنگ تحمیلی و هم‌زمان با رشد صنعت موشکی و توسعه قطعات الکترونیک بود. آغاز واقعی صنعت فضایی ما با توسعه پرتابگرهای بومی رقم خورد.
وی افزود: در نیمه دهه 80 با هدف مدیریت کلان و سیاست‌گذاری یکپارچه، سازمان فضایی ایران تأسیس شد و پروژه‌های متعددی از همان ابتدا تعریف شد.
سالاریه نقطه عطف پیشرفت فضایی ایران را پرتاب ماهواره امید در سال 1387 دانست و توضیح داد: پرتاب ماهواره امید توسط پرتابگر سفیر، تاریخ صنعت فضایی کشور را متحول کرد. هم‌زمان دانشگاه‌های شریف، علم و صنعت، امیرکبیر و مالک‌اشتر پروژه‌های ماهواره‌ای مهمی را اجرا کردند که محصول آن ماهواره‌هایی همچون شریف‌ست، آتست امیرکبیر، پیام، نوید، ظفر، رصد و سری فجر بود.
به‌زودی سه ماهواره سنجشی ایران پرتاب می‌شوند
وی با اشاره به افزایش کیفیت تصویربرداری ماهواره‌های ایرانی گفت: در سال‌های اخیر کیفیت تصویربرداری ماهواره‌های بومی به شکل چشمگیر ارتقا یافته و اکنون ماهواره‌هایی با دقت یک متر تا زیر پنج متر در حال طراحی و ساخت هستند.
سالاریه اعلام کرد: به‌زودی سه ماهواره سنجشی به صورت هم‌زمان پرتاب خواهند شد؛ ماهواره ظفر 2، ماهواره پایا و ماهواره نمونه دوم کوثر که دارای دقت تصویربرداری بین 15 متر تا 5 متر هستند.
سه محور اصلی رشد صنعت فضایی کشور
رئیس سازمان فضایی ایران سه محور اصلی پیشرفت صنعت فضا را توسعه زیرساخت‌ها و پایگاه‌های پرتاب، پیشرفت پرتابگرهای بومی و ارتقای توان ساخت ماهواره و ورود بخش خصوصی دانست و تاکید کرد: امروز ایران دارای پرتابگرهایی مانند سیمرغ، قائم، سَد، قاصد و چندین مدل دیگر است که ظرفیت پرتاب چندصد کیلوگرمی برای کشور فراهم کرده است.
سالاریه با اشاره به اولین قرارداد فضایی با بخش خصوصی اظهار کرد: ورود بخش خصوصی به معنای افزایش رقابت، سرعت گرفتن ساخت ماهواره‌ها و اقتصادی‌شدن حوزه فضایی در کشور است. ماهواره کوثر نخستین ماهواره‌ای بود که در این مسیر طراحی شد.
پروژه منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی/ جزئیات پایگاه شهید سلیمانی
وی یکی از مهم‌ترین طرح‌های فضایی کشور را «پروژه منظومه شهید سلیمانی» معرفی کرد و گفت: این پروژه نخستین منظومه باریک‌باند ایرانی است که با هدف ارائه خدمات بحران، انتقال داده و پوشش اضطراری از طریق فضا اجرا می‌شود و مجموعه‌ای از شرکت‌های دولتی و خصوصی در آن مشارکت دارند.
سالاریه درباره تثبیت پرتابگرها در سال‌های اخیر گفت: پرتاب ماهواره نور 3 با دقت تصویربرداری بهتر از 10 متر توسط پرتابگر قاصد در سال 1402 یکی از موفقیت‌های بزرگ کشور بود.
وی افزود: پایگاه فضایی چابهار از مهم‌ترین مراکز پرتاب غرب آسیاست که عملیات احداث آن در سال 1402 در سه فاز آغاز شد و نخستین پرتاب آزمایشی آن امسال انجام می‌شود.
رئیس سازمان فضایی ایران در پایان با اشاره به اهمیت اکتشافات فضایی اظهار کرد: حوزه زیست‌فضا و اکتشافات فرازمینی از ارکان اصلی اقتصاد فضاست و ایران در این زمینه نیز به پیشرفت‌های ارزشمندی دست یافته است.
وی در تشریح تحولات سال‌های اخیر صنعت فضایی کشور اظهار کرد: از اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 شمسی روند توسعه پرتابگرها و ماهواره‌های بومی سرعت گرفت و این مسیر در سال 1402 به نقطه‌های مهمی رسید.
پرتاب ماهواره ثریا و آغاز تثبیت پرتابگرهای سوخت جامد
وی با اشاره به رخداد مهم سال 1402 گفت: پرتاب ماهواره ثریا در دی‌ماه 1402 نقطه آغاز تثبیت فرایند پرتابگرهای سوخت جامد ایرانی بود. این ماهواره توسط نخستین کلاس ماهواره‌بر سوخت جامد، یعنی قاصد و قائم 100، با موفقیت به مدار رسید و ظرفیت جدیدی را در کنار پرتابگرهای سوخت مایع برای کشور ایجاد کرد.
سالاریه افزود: در همان سال، اتفاق مبارک دیگری رخ داد و عملکرد ماهواره‌بر سیمرغ ـ که یک ماهواره‌بر سوخت مایع ساخت مجموعه نیروی هوافضا و صنایع هوافضای وزارت دفاع است ـ تثبیت شد. در این پرتاب، سه ماهواره به‌طور هم‌زمان در مدار قرار گرفتند.
رونمایی از ماهواره‌های جدید در سال‌های 1402 تا 1404
رئیس سازمان فضایی ایران ادامه داد: در بهمن 1402 ماهواره ظفر 2 رونمایی شد و مشخصات آن نیز به‌صورت رسمی اعلام شد. این ماهواره امسال به‌زودی پرتاب خواهد شد.
او افزود: ماهواره ناهید 2 نیز در مرداد 1404 در مدار قرار گرفت و به‌عنوان نخستین ماهواره مخابراتی ایرانی ثبت شد. همچنین بلوک انتقال مداری سامان یک که امکان رسیدن به مدارهای ارتفاع بالا را فراهم می‌کند، رونمایی شد.
موفقیت‌های پرتابگر قائم و ماهواره چمران/ اولین حضور رسمی بخش خصوصی در مدار
سالاریه با اشاره به پیشرفت‌های سال 1403 گفت: در شهریور 1403 دومین پرتاب متوالی موفق قائم 100 انجام شد و ماهواره تحقیقاتی چمران 1 به مدار رسید. این ماهواره برای تست عملکرد تراسترهای گاز سرد و اصلاح مداری طراحی شده بود و همچنان فعال است و اخیراً نیز تست‌های جدیدی را با موفقیت انجام داده است.
وی رخداد مهم آبان 1403 را «اولین پرتاب ماهواره‌های کاملاً ساخته‌شده توسط بخش خصوصی» دانست و گفت: دو ماهواره کوثر 1 و هدهد توسط یک پرتابگر خارجی (سایوز) از پایگاه روسیه در مدار قرار گرفتند. این رویداد نشان‌دهنده تثبیت حضور بخش خصوصی در صنعت فضایی و افزایش سرعت، رقابت و توان تخصصی شرکت‌های ایرانی است؛ آن هم بدون استفاده از زیرساخت‌های دولتی.
جزئیات پیشرفت‌های ماهواره‌ای ایران
وی ادامه داد: در آذر 1403 دومین پرتاب موفق سیمرغ انجام شد و عملکرد یک اسپیس‌ویکل ایرانی با موفقیت اثبات شد. برای نخستین بار، جرم 300 کیلوگرمی با این پرتابگر به مدار لئو تزریق شد.
سالاریه درباره رونمایی‌های بهمن 1403 گفت: در این ماه ماهواره ناوک، یک ماهواره مخابراتی ارتفاع‌بالا، معرفی شد. همچنین نمونه دوم ماهواره پارس 1 با دقت تصویربرداری 15 متر و ماهواره پارس 2 با دقت بهتر از 3 متر رونمایی شدند.
وی در پایان تأکید کرد: این دستاوردها نشان می‌دهد صنعت فضایی ایران امروز به مرحله بلوغ رسیده و قابلیت دستیابی به مدارهای مختلف، توسعه منظومه‌ها و ایجاد زیرساخت‌های پرتاب را با اتکا به توان داخلی در اختیار دارد.