ایران پرسمان - همشهری / «مهریه؛ نجات یا تهدید خانواده؟» عنوان یادداشت روز در روزنامه همشهری به قلم علی آذری است که میتوانید آن را در ادامه بخوانید:
در روزگار کنونی که آمار 25هزار محکوم مالی چون خنجری بر پیکر نظام قضایی و اجتماعی نشسته است ـ و بنا بر برآوردها نزدیک به یکسوم این عدد به سبب مهریه در محبساند ـ سخنگفتن از «اصلاح قانون» نه انتخاب که ضرورتی گریزناپذیر است. از همین رو، نخستین گام در ترمیم قانون محکومیتهای مالی برداشته شد و در امتداد همان، مسئله مهریه نیز با نگاهی دقیق و تخصصی مورد بررسی قرار گرفت.
وجود 25هزار زندانی مالی نه افتخار که ظرفیتی نامطلوب و نگرانکننده برای کشور است؛ بهویژه آنکه ما به موجب میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و مطابق با ماده11 آن، مجاز نیستیم هیچکس را به سبب تعهدات «مالی و قراردادی» در بند نگاه داریم. از اینرو، اصلاح این وضعیت نه صرفا یک اقدام حقوقی که تعهدی بینالمللی و اخلاقی است.
نباید از یاد برد که زندان برای دولت مترادف با هزینههای هنگفت و چندصدمیلیاردی است و برای زندانی، یک بنبست کامل: نه فرصت کسب درآمد دارد و نه توان ادای دین. افزون بر آن، خانواده او نیز در گرداب فقر و پریشانی فرو میغلتد و از همین لحظه است که آسیب اجتماعی، چون دومینویی پیدرپی، دامنهای وسیعتر مییابد. غرض اصلی این طرح نه «به نفع مرد» و نه «به ضرر زن» که صیانت از کانون خانواده است؛ باوری که زن و مرد را در ساختن هویت جمعی و مشترکشان شریک میداند. شایعاتی که این طرح را مقدمهای بر «تضییع حقوق زنان» جلوه میدهند، از بنیاد بیوجهند. قانونگذار همچنان تابع قوانین مادر است و اصول حقوق زنان و تساوی در بسیاری از شئون محفوظ و رسمی است؛ تنها کافی است نگاهی به مواد 11 و 18 قانون مدنی بیندازیم تا روشن شود که این اصلاحات نه خروج از قانون، بلکه عمل به فلسفه آن است.
در میراث فقهی و سنت دینی ما، مهریه نه ابزار فشار که نشانی از تکریم زندگی مشترک است؛ سنتی که از قضا میتوان تعهدات مالی را در حوزههای معقولتری چون جهیزیه، مخارج عروسی، اشتغال و بنیان زندگی هدایت کرد. اما در سالهای اخیر، این نهاد شریف از ریل اصیل خود خارج و به ابزاری برای مناقشه و تضمینهای سختگیرانه بدل شده است.
بازار ![]()
آنچه نگارنده از دیگر کشورهای اسلامی مشاهده کرده، نشان میدهد در هیچ سرزمینی، مهریه به شکل سنگین، انبوه و بحرانزای کشور ما وجود ندارد و همین خود، گواه کاستیهای ساختاری است. طرح حاضر میکوشد رویکردی تازه، معتدل و سازگار با فقه و منطق اجتماعی ارائه دهد و از این رهگذر، باری را که مهریه بر دوش دولت، جامعه و خانواده نهاده، سبک سازد.
در این طرح، هیچ سقفی برای مهریه وضع نشده است؛ آنچه اصلاح شده، تنها حدود محکومیت قضایی است؛ این حقی است که همه دولتها در جهان برای حفظ تعادل اجتماعی و قضایی خود اعمال میکنند. بازگشت به مسیر شرعی و کارکرد اصیل مهریه، هدف نهایی این تغییرات است.