ایران پرسمان - شفقنا / به گفته منابع آگاه مصری، نقشه «تغییر موقعیت» پیشنهادی اسرائیل در مذاکرات جاری در دوحه در مورد آتش‌بس 60 روزه در نوار غزه، نشان‌دهنده یک تغییر خطرناک است که تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای حل و فصل را تضعیف می‌کند و مصر را در یک معضل دیپلماتیک و امنیتی بی‌سابقه قرار می‌دهد.
این منابع به العربی الجدید گفتند که نقشه پیشنهادی که به رسانه‌ها درز کرده است، کنترل نظامی اسرائیل بر 40 درصد از نوار غزه را حفظ می‌کند و صدها هزار آواره را مجبور به نقل مکان در نزدیکی مرز مصر می‌کند.
به گفته این منابع، این امر قاهره را در یک رویارویی حساس با فلسطینی‌ها در رفح، واقع در جنوب نوار غزه، قرار می‌دهد. اگر این روند ادامه یابد، «می‌تواند توافق صلح بین مصر و اسرائیل را که بر اساس اصل عدم تهدید امنیت ملی مصر یا تحمیل واقعیت جمعیتی جدید در مرز بنا شده است، تضعیف کند.»
«طرح تغییر موقعیت»
حالتی از تنش و اضطراب در محافل تصمیم‌گیری در قاهره حاکم است، به ویژه با نشانه‌های فزاینده‌ای از حمایت مورد انتظار دولت ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از دیدگاه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، مبنی بر «بازسازی غزه» پس از جنگ، از جمله حضور نظامی اسرائیل و کنترل بر نوار مرزی با مصر (مسیرهای صلاح الدین و فیلادلفیا). نقشه «تغییر موقعیت» که اسرائیل در مذاکرات دوحه در روزهای اخیر پیشنهاد داده است، نشان دهنده تغییر خطرناکی در روند جنگ علیه غزه است که نه تنها حال و آینده نوار غزه را تهدید می‌کند، بلکه مصر را مستقیماً در مرکز خطر در سطوح امنیتی و سیاسی قرار می‌دهد.
این نقشه پیشنهاد می‌کند که کنترل نظامی اسرائیل بر بیش از 40٪ از مساحت نوار غزه حفظ شود، در حالی که صدها هزار آواره در منطقه باریکی در غرب رفح در مرز با مصر، متمرکز شوند.
از دیدگاه قاهره، آنچه در حال وقوع است، صرفاً مذاکره بر سر عقب‌نشینی تدریجی به نظر نمی‌رسد، بلکه طرحی برای تغییر شکل جغرافیای جمعیتی غزه است که همانطور که حماس می‌گوید، برای کوچ اجباری به سمت سینای مصر یا از طریق دریا تدارک دیده می‌شود. این سناریو، حتی اگر رسماً بیان نشده باشد، خط قرمزی برای امنیت ملی مصر محسوب می‌شود.
قاهره هیچ اظهاراتی در محکومیت علنی در مورد محتوای نقشه اسرائیل صادر نکرده و همچنین بیانیه محکمی علیه آنچه که آن را تلاشی برای اشغال مجدد غزه تحت پوشش «تغییر موقعیت» می‌داند، صادر نکرده است.
خریدن زمان
ناظران این سکوت مصر را با چندین مساله تفسیر می‌کنند. برخی از این امور به حفظ کانال‌های مذاکره با تل‌آویو و واشنگتن مربوط می‌شود، در حالی که برخی دیگر احتیاط در برابر ورود به یک رویارویی مستقیم دیپلماتیک با دولت نتانیاهو را منعکس می‌کند که از حمایت مجدد دولت ترامپ برخوردار است. این ناظران معتقدند که حمایت علنی ترامپ از نتانیاهو، به ویژه در مورد «سازماندهی مجدد» غزه پس از جنگ، بُعد جدیدی به تنگنا و مخمصه مصر می‌افزاید. قاهره خود را در مواجهه با دولتی در آمریکا می‌بیند که به تل‌آویو پوشش سیاسی کامل برای برنامه‌هایش در نوار غزه، از جمله ادامه اشغال یا آوارگی گسترده می‌دهد. بنابراین، به نظر می‌رسد که دولت مصر در تلاش است تا در انتظار موازنه‌های بین‌المللی جدید یا توافق‌های موقت که اوضاع را تحت کنترل نگه می‌دارد، زمان را بخرد.
با این حال، به گفته منابع مصری، قاهره متوجه شده است که عدم موفقیت مداوم در دستیابی به یک توافق آتش‌بس جامع و متعادل، همراه با اصرار اسرائیل بر طرح‌های الحاق اراضی، آن را مجبور به اتخاذ اقدامات شدیدتری خواهد کرد. برجسته‌ترین این اقدامات بالقوه شامل تقویت حضور نظامی و اطلاعاتی در امتداد نوار مرزی، افزایش آمادگی لجستیکی و بشردوستانه در صورت موج آوارگی گسترده و ترویج یک ابتکار سیاسی جایگزین از طریق گروه چهارگانه (مصر، قطر، ایالات متحده و سازمان ملل متحد) است که خروج کامل اسرائیل را بدون به خطر انداختن تمامیت ارضی غزه تضمین می‌کند.
به نظر می‌رسد قاهره با توجه به نقشه «تغییر موقعیت» پیشنهادی، با معادله‌ای حساس روبرو است: حفظ نقش خود به عنوان میانجی محوری در منطقه و در عین حال مقابله با یک پروژه آوارگی اعلام نشده که می‌تواند در مرز جنوبی آن به مرحله انفجار برسد.
در همین حال، مختار الغباشی، معاون مدیر مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک عرب، به العربی الجدید گفت که طرح پیشنهادی اسرائیل برای «تغییر موقعیت» در نوار غزه «یک تحول بسیار خطرناک است، زیرا نشان‌دهنده دور زدن آشکار اصل عقب‌نشینی کامل است و راه را برای آوارگی اجباری یا داوطلبانه تحت فشار شرایط انسانی و معیشتی باز می‌کند.»
به گفته الغباشی، آنچه خطر این اقدام را افزایش می‌دهد این است که در یک ساختار منطقه‌ای و بین‌المللی انجام می‌شود که او، این ساختار را «ناتوان، منفعل، یا بی‌میل برای اعمال فشار واقعی بر اسرائیل یا ایالات متحده برای مهار این روند خطرناک» توصیف کرد.
الغباشی موضع مصر را «ناخوشایند» توصیف کرد و گفت که شهر رفح اکنون به دلیل آوارگی و مهاجرت، شاهد «بزرگترین تمرکز انسانی در داخل نوار غزه است که فشار زیادی بر مصر وارد می‌کند، کشوری که خود را با یک چالش انسانی و امنیتی مستقیم روبرو می‌بیند».
بازار ![]()